Geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir çalışmada, araştırmacılar kadın hekimler tarafından muayene edilen kadın hastaların, erkek hekimler tarafından muayene edilen kadın hastalara kıyasla hastaneye yeniden başvurma ve ölüm riski konularında daha iyi olduklarını ortaya çıkardılar. ¹ Ölüm oranındaki kabaca çeyrek puanlık fark küçük ama önemliydi. Bu da yılda 5.000 potansiyel istenmeyen ölüm anlamına gelmektedir. Erkek hastalar da kadınların bakımı altında biraz daha iyi durumdadır, ancak ölüm oranındaki %0,08‘lik fark istatistiksel olarak anlamlı değildir.

Bu sonuç halkın genelini şaşırtmış olsa da hastaların yaşadığı farklılıkları inceleyen bilim insanlarını şaşırtmadı.

Brown Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi dekanı Ashish Jha da bu araştırmacılardan biri. NBC News‘e verdiği demeçte Jha şöyle konuşmuştur:

“Kadınlar iletişimde, hastaları dinlemede ve açık konuşmada daha iyi olma eğilimindedir. Hastalar iletişimin daha iyi olduğunu söylüyor. Bunları bir araya getirdiğinizde neden küçük ama önemli farklılıklar oluştuğunu anlayabilirsiniz.”

Jha 2016 yılında, hekimin cinsiyetine göre sağlık sonuçlarındaki farklılıkları araştıran bir çalışmanın parçasıydı. ² O ve ekibi, sağlık sigortası bulunan hastaların 1.583.028 hastane ziyaretine bakarak ölüm ve yeniden hastaneye başvurma oranlarının sırasıyla %0,42 ve %0,55 daha düşük olduğunu tespit etti. Başka bir deyişle eğer erkek doktorlar kadın meslektaşları kadar yetkin olsalardı sadece sağlık sigortası kapsamındaki hastalar arasında yılda 32.000 hayat kurtarılabilirdi.

2018’de yapılan bir başka çalışmada ise Florida’daki acil servislere kalp sorunlarıyla başvuran 580.000’den fazla hasta incelenmiştir. ³ Kadın bir doktor tarafından tedavi edilen hem erkek hem de kadın hastaların, ölme olasılıklarının daha düşük olduğu tespit edilmiştir.

Geçen yıl arka arkaya yayınlanan iki araştırmaya göre, kadınlar ameliyathanede de erkeklerden daha iyi performans gösteriyorlar. ⁴ Araştırmacılar Kanada ve İsveç’te bir milyondan fazla hastanın tıbbi kayıtlarını inceledi. Kadın cerrahlar tarafından ameliyat edilen hastaların hem 90 gün hem de bir yıl sonra daha az “ameliyat sonrası olumsuz olay” yaşadığını tespit ettiler. Bu olaylar arasında ölüm, enfeksiyonlar ve diğer komplikasyonlar yer almaktadır. Farklılıklar dikkat çekiciydi. Kadın doktorlar tarafından görülen hastaların %21‘inden biraz azı bir yıl içinde olumsuz bir olay yaşamıştır. Erkek cerrahlarda bu oran %25 idi. Daha da çarpıcı olanı, erkek cerrahlar tarafından tedavi edilen hastaların bir yıl sonra ölme olasılığı %25 daha fazlaydı.

Erkek ve kadın hekimlerin karşılaştırılması

Kadınların görünürdeki bu üstünlüğünü ne açıklayabilir? Araştırmalar, kadın cerrahların erkek cerrahlara göre daha yavaş çalıştığını ve daha az risk aldığını ortaya koymuştur. Kadın hekimlerin yerleşik yönergeleri takip etme, ekipleriyle daha iyi iş birliği kurma ve hastalarını daha iyi dinleme olasılıkları daha yüksektir. Hastaları muayene etme süreleri de daha uzun olma eğilimindedir.

Kısacası, kadınların tıbbı olması gerektiği gibi, özen ve şefkatle uyguladığı görülüyor. Bu yaklaşım, kadınların malpraktis (teşhis, aydınlatma ve onam ile tedavi sürecinde tıbbi uygulama hataları) suçlamalarıyla karşılaşma olasılığının erkeklere göre daha düşük olmasının bir nedeni olabilir.

Açık olmak gerekirse çalışmaların hiçbiri erkek hekimlerin kadın hekimlere göre doğuştan daha yetersiz olduğunu ileri sürmemektedir. Ancak, hastaları için mümkün olan en iyi sonuçları elde etmek isteyen erkeklerin kadın meslektaşlarından öğrenecekleri çok şey olduğunu göstermektedir.

Bu makale Sosyolog Ömer Yıldırım tarafından www.felsefe.gen.tr için, Ross Pomeroy’un “Women tend to be better physicians than men. Here’s why.” isimli makalesinden Türkçeye çevrilip derlenerek hazırlanmıştır. Alıntılanması durumunda kaynak gösterilmesi, ahlaklıca olanıdır.

Çeviri ve Derleme: Sosyolog Ömer Yıldırım

1. Miyawaki, A., Jena, A.B., Rotenstein, L.S. ve Tsugawa, Y. (2024). Comparison of Hospital Mortality and Readmission Rates by Physician and Patient Sex. Annals of Internal Medicine, 177 (5), -, https://doi.org/10.7326/M23-3163
2. Tsugawa, Y., Jena, A.P., Figueroa, J.F., Orav, E.J., Blumenthal, D.M. ve Jha, A.K. (2017). Comparison of Hospital Mortality and Readmission Rates for Medicare Patients Treated by Male vs Female Physicians. JAMA Intern Med., 177 (2), 206-2013, https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2016.7875
3. Greenwood, B.N., Carnahan, S. ve Huang, L. (2018). Patient–physician gender concordance and increased mortality among female heart attack patients. Economic Sciences, 115 (34), 8569-8574, https://doi.org/10.1073/pnas.1800097115
4. Wallis, C.J.D., Jerath, A. ve Aminoltejari, K. (2023). Surgeon Sex and Long-Term Postoperative Outcomes Among Patients Undergoing Common Surgeries. JAMA Surg., 158 (11), 1185-1194, https://doi.org/10.1001/jamasurg.2023.3744