Howard Gardner, çoklu zeka kuramı ile tanınan bir gelişim psikoloğudur. Geleneksel zekâ kavramının çok dar ve kısıtlayıcı olduğuna ve IQ ölçümlerinin genellikle bir bireyin sahip olabileceği “diğer zekâları” gözden kaçırdığına inanıyordu.

Howard Gardner, 1983 tarihinde yayımlanan “Frames of Mind” adlı kitabında bu teorisini özetleyerek sekiz ana zekâ türünü sınıflandırdı. Gardner’ın teorisinin eğitim alanında çok özel bir etkisi oldu ve öğretmenlere ve eğitimcilere bu farklı zekâları hedefleyen yeni öğretim yollarını keşfetme konusunda ilham verdi. 1

“Bir şeyi öğrenmenin tek yolunun onu bir ders kitabından okumak ya da onunla ilgili bir konferans dinlemek olduğuna dair bir efsanemiz var. Ve bir şeyi anladığımızı göstermenin tek yolu kısa cevaplı ya da bir yazılı sınava sınava katılmak… Ama bu tam bir saçmalık; her şeyi öğretmenin birden fazla yolu vardır.” 2

Howard Gardner

Howard Gardner

Howard Gardner’ın Kısa Biyografisi

Howard Gardner, 11 Temmuz 1943’te Pennsylvania, Scranton’da doğdu. Kendisini “piyano çalmaktan çok zevk alan çalışkan bir çocuk” olarak tanımladı. Ortaöğretim sonrası eğitimini Harvard’da tamamlamış, 1965 yılında lisans, 1971 yılında da doktora derecesini almıştır. 3

Gardner başlangıçta hukuk okumayı planlarken, Jean Piaget’nin çalışmalarından etkilenerek gelişim psikolojisi okumaya karar verdi. Ayrıca, gözünü psikolojiye dikmesinin bir nedeni olarak da ünlü psikanalist Erik Erikson’dan aldığı akıl hocalığı da etkili oldu.

“Harvard’da psikanalist Erik Erikson, sosyolog David Riesman ve bilişsel psikolog Jerome Bruner gibi kişilerle çalışma fırsatı bulmam zihnimin açılmasına fayda sağladı. İnsan doğasını, özellikle de insanların nasıl düşündüğünü araştırma sürecine böylece merak saldım.” 4

Howard Gardner’ın Kariyeri

Gardner, normal ve üstün yetenekli çocuklar ve beyin hasarı olan yetişkinler olmak üzere çok farklı gruplarla çalıştıktan sonra, araştırmalarını ve gözlemlerini sentezlemek için tasarlanmış bir teori geliştirmeye başladı. 1983’te çoklu zeka teorisini özetleyen “Frames of Mind” isimli eseri yayınladı.

Bu teoriye göre, insanların birçok farklı öğrenme yolu vardır. Tek bir genel zekâya odaklanan geleneksel zekâ teorilerinden farklı olarak Gardner, insanların bunun yerine birden çok farklı düşünme ve öğrenme biçimine sahip olduğuna inanıyordu. 5

Gardner bu sekiz farklı zekâ türünü şöyle açıkladı:

• Sözel-dilsel zekâ
• Mantıksal-matematiksel zekâ
• Görsel-uzaysal zekâ
• Müziksel-ritmik zekâ
• Bedensel-kinestetik zekâ
• Sosyal zekâ
• İçsel zekâ
• Doğacı zekâ

Ayrıca, “varoluşsal zekâ” olarak adlandırdığı dokuzuncu bir türün olası ilavesini de önermiştir. 6

Howard Gardner

Gardner’ın teorisi belki de eğitim alanındaki en büyük etkiye sahip psikolojik teori oldu ve eğitim alanında büyük ilgi gördü ve kullanıldı. Zekâyı tek bir nitelikten daha fazlası olarak kavramsallaştırması, insan zekâsı hakkında farklı düşünme biçimlerinin ve daha fazla araştırma alanının kapılarını açmıştır.

Araştırmacı Mindy L. Kornhaber, çoklu zekâ kuramının eğitim alanında çok popüler olmasının nedenini şu şekilde açıklıyor:

“Eğitimcilerin günlük deneyimlerini doğrular. Öğrenciler birçok farklı şekilde düşünür ve öğrenir. Aynı zamanda eğitimcilere müfredat değerlendirme ve pedagojik uygulamaları organize etme ve yansıtma için kavramsal bir çerçeve sağlar. Karşılığında, bu yansıma birçok eğitimciyi sınıflarındaki öğrencilerin ihtiyaçlarını daha iyi karşılamaya dönük yeni yaklaşımlar geliştirmeye yönlendirmiştir.” 7

Howard Gardner’ın Ödülleri

• 1981, MacArthur Prize Fellowship
• 1987, William James Book Award, American Psychological Association
• 1990, University of Louisville Grawemeyer Award in Education
• 2000, John S. Guggenheim Memorial Foundation Fellowship
• 2011, Prince of Asturias Award in Social Sciences

İlgili Konu: Çoklu zekâ kuramı

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım

KAYNAKÇA

1. Cerruti C. Building a functional multiple intelligences theory to advance educational neuroscience. Front Psychol. 2013;4:950. doi:10.3389/fpsyg.2013.00950
2. Edutopia. Big thinkers: Howard Gardner on multiple intelligences. Updated April 1, 2009.
3. Martin DJ, Loomis KS. Building Teachers: A Constructivist Approach to Introducing Education. Cengage Learning; 2013.
4. Scherer M, Gardner H. The understanding pathway: a conversation with Howard Gardner. The Constructivist Classroom. 1999; 57(3):12-16.
5. Watson TS, Skinner CH. Encyclopedia of School Psychology. Springer Science & Business Media; 2012.
6. Langworth RM, Gardner H. Multiple Intelligences. ReadHowYouWant.com; 2010.
7. Kornhaber ML. In Palmer-Cooper, J. A., Cooper, D. E., & Bresler, L., Fifty modern thinkers on education: From Piaget to the present day. London: Routledge; 2001.