Hegesias M.Ö. 290 dolaylarında yaşamış olan Kireneli bir Antik Yunan filozofudur. Hegesias; Eudaimonia’nın (mutluluk) elde edilmesinin imkânsız olduğunu ve yaşamın amacının, asıl erdemin acı ve kederden kaçınmak olması gerektiğini savunmuştur.

Ona göre zenginlik, yoksulluk, özgürlük ve kölelik gibi geleneksel değerlerin tümü önemsizdir ve bunlar acıdan daha fazla zevk üretmezler. Cicero, Hegesias’ın “ἀποκαρτερῶν” (Açlıktan Ölüm) adlı bir kitap yazdığını iddia ederek, pek çok insanı ölümün yaşamdan daha arzu edilir olduğuna ikna ettiğini ve bu sebeple de İskenderiye’den uzaklaştırıldığını ifade etmiştir.

Cicero’nun söylemine göre Hegesias bu kitapta insan hayatının zorluklarına vurgu yapmış, insanları intihara cesaretlendirmiştir. Bu sebeple de Hegesias, ‘ölüme ikna eden (Peisithanatos)’  olarak adlandırılmıştır.

Diogenes Laertius, Hegesias’ı Paraebates’in öğrencisi olarak tanımlar. Diogenes ayrıca Hegesias ile Anniceris’in aynı okulun öğrencileri olduklarından da bahsetmektedir. Bazı filozoflar ise Hegesias’ın Budist öğretilerden etkilendiğini düşünmüşlerdir.

Yaşam Ölümden Daha Değerli Değildir

Hegesias, zevki ve hazzı yaşamın amacı olarak görme konusunda Aristippos’u izlese de onun insan hayatına bakış açısı, Aristippos’tan çok daha fazla karamsardı. O, eudaimonia’nın ulaşılamaz olduğuna inanıyor, bilge ve erdemli insanın amacının acı ve kederden kurtulmak olması gerektiğini düşünüyordu. Ona göre her insan kendi kendine yeterli olduğu için, dışarıdan gelecek olan bütün iyilikler ve güzellikler, bütün zevkler, gerçek bir kaynak olmadığı için reddedilmelidir.

Dolayısıyla bilge kendisinden başka hiçbir şeye bakmamalıdır; eylem, oldukça önemsizdir; eğer eylem önemsiz ise yaşam da öyledir; bu nedenle yaşam, hiçbir şekilde ölümden daha arzu edilir değildir.

Hegesias şöyle düşünüyordu:

Bilge kişi; kötü olandan kaçındığı gibi asıl iyi olanın tüm sıkıntılardan ve acılardan uzak yaşamak olduğunu düşünerek, iyi olanın peşine düşmez; çünkü iyi olan, hazzın etkin nedenlerini önemsiz görmektir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım
Kaynak: Ömer Yıldırım’ın kişisel ders notları.