Felsefe okuyanlar daha akılcıdır ve daha çok para kazanma potansiyeline sahiptir
Üniversitelerin felsefe bölümleri genellikle çok ilgi çekmez ve diğer bölümlere nispeten daha az istihdam sağlaması nedeniyle de pek tercih edilmez. Ancak eldeki mevcut istatistiksel veriler, felsefe bölümlerinin kendi mezunlarına benzerlerine kıyasla daha fazla para kazandırdığını ve diğer üniversite mezunlarına benzer oranda istihdam sağladığını gösteriyor. Peki bu nasıl mümkün olabiliyor? Çünkü felsefe okumak insanları daha akılcı davranmaya sevk eder ve daha akılcı davranan insanlar da daha fazla para kazanma eğilimdelerdir.
En çok dil uzatılan üniversite bölümlerinden biri felsefe bölümüdür. Felsefe genellikle kişinin pişmanlık duyabileceği bir mezuniyet alanı olarak kabul edilir. Zira felsefe diploması kişiyi doğrudan bir barista olmaya götüren ya da kaynakçı sertifikası kazanmasına yarayan bir belgedir. Oysaki felsefe mezunlarının iş bulamadıkları bir şehir efsanesidir. Çünkü felsefe okuyan öğrenciler gerçekte, diğer öğrencilerin çoğundan daha akılcıdırlar ve akılcı insanlar daha fazla para kazanma eğilimindelerdir.
THALES’İN ZEYTİN PRESLERİ
Filozofların maddi anlamda başarısız olmaya mahkûm olduğu efsanesi, ilk filozof Thales’e kadar uzanır. Onunla ilgili anlatılan bir mesel, bilgelik sevgisini doğru kullanmanın para kazanmaya nasıl yardımcı olduğunu gözler önüne serer:
“Thales yılın birinde astronomi bilgisine dayanarak o yıl hasat döneminde bereketli bir zeytin ürünü alınacağını kestirmiş ve daha hasat dönemi gelmeden çok öncesinden küçük bir sermaye ile Milet ve Sakız’daki tüm zentinyağı preslerini kiralamıştır. Bu konuda ona rakip olacak başka kimse bulunmadığı için de bu kiralamalar ona oldukça ucuza mal olmuştur. Sonraki hasatta tam da Thales’in hesap ettiği gibi oldukça bereketli bir zeytin hasadı gerçekleşmiş ve zeytinyağı preslerine dönük ciddi bir talep ortaya çıkmıştır. Thales de daha önceden kimsenin dikkatini bile çekmeyen bu presleri oldukça iyi fiyatlara, ihtiyacı olanlara kiralamıştır. Böylece yüklü miktarda para kazanmış ve filozofların (ya da bilimle uğraşanların) isterlerse kolaylıkla zengin olabileceklerini; fakat onların yaşamdaki amaçlarının bu olmadığını herkese göstermiştir.”
Felsefeyle ilgilenenlerin ya da filozofların öncelikli amacının para kazanmak olmadığını ileri süren Aristoteles, bir filozofun hayattaki amacını maddi kazançtan uzak tutmakta oldukça erken davranmıştı: Günümüzde ABD’de felsefe okuyan pek çok insan makul miktarda para kazanıyor. Illinois Üniversitesinin yaptığı bir çalışmaya (Bkz: Employment, Salary & First Destinations) göre, mezun olduktan sonraki altı ay içinde iş bulan bir felsefe mezununun ortalama maaşı 60.069 dolardır. Bu kazanç da felsefe mezunlarını iktisat mezunlarının hemen üstünde ve fizik mezunlarının ise hemen altında bir yerde konumlandırmaktadır. Ayrıca yapılan birçok çalışma da gene buna benzer sonuçlar ortaya koymaktadır.
Bu çalışmalarda kariyerinin ortalarına gelen çalışanların kazançları dikkate alındığında, felsefe mezunlarının kazançlarında oldukça dikkate değer bir artışın gerçekleştiği de görülmektedir. Kariyerinin ortalarına doğru ilerlemiş bir felsefe mezunu, 80.000 dolardan fazla bir maaş kazanmayı bekleyebilir (Bkz: Philosophers Don’t Get Much Respect, But Their Earnings Don’t Suck). Bu, işletme yönetimi veya kimya mezunlarının kazancından daha yüksek bir kazançtır.
Payscale’den alınan verilere göre, sadece felsefe alanında lisans derecesi olanlar, kariyerlerinin ortasında yer alan üniversite mezunları içinde kazanç ortalaması bakımından 16. sırada yer almaktalardır (Bkz: These degrees have the highest salaries in the US).
Karşılaştırmalı başlangıç maaşları ve ileride beklenen olası gelirler Payscale tarafından şöyle listelenmiştir:
Karşılaştırma yapabilmek adına ABD’de bir hanenin ortalama gelirinin 2021 senesinde 70.784 dolar olduğunu göz önüne alabiliriz.
Ayrıca, bir düşünürler ordusu geçinebilmek için piyasaya avuç açarken birkaç felsefe mezunu ise milyonlar kazanıyor. Şöyle bakalım: İşsizlik oranları kıyaslandığında felsefe mezunları ile fizik mezunlarının ortalamaları birbirine son derece yakın olarak gözlemleniyor.
DÜŞÜNÜYORUM, ÖYLEYSE VARIM (ZENGİNİM)
Felsefe eğitimi görenler çoğu insandan daha akılcıdır ve akılcı insanlar daha fazla para kazanma eğilimindelerdir. Felsefe eğitimi görenler, yüksek lisans düzeyindeki sınavlarda (örneğin, GRE, LSAT, GMAT ve MCAT) da en yüksek puanları alanlar arasındadır. Buna ek olarak, felsefe okumayı planladıklarını söyleyen lise öğrencilerini de dâhil ederseniz onların da SATs ve ACTs’de son derece başarılı olduklarını göreceksinizdir. Daha genel olarak bakarsak, felsefe mezunlarının diğer üniversite mezunları arasında üçüncü en yüksek ortalama IQ seviyesine sahip olduğu da tahmin edilmektedir (Bkz: Experts have worked out which majors have the highest IQ).
Felsefe profesörü Thomas Metcalf tarafından yürütülen bir çalışmayla (Bkz: Philosophy Majors & High Standardized Test Scores: Not Just Correlation (guest post)) felsefe ve din bilimleri mezunlarının üniversiteye giriş sınavlarındaki performanslarına oranla mezun olduktan sonra yapılan diğer sınavlarda, beklenenden daha başarılı oldukları ortaya çıkarıldı. Bu da bizi şu sonuca vardırıyor:
“Felsefe eğitimi sözel muhakeme gücünü ve matematik becerilerini ortalama bir oranda destekliyor ve analitik yazma becerilerine, özellikle de yazma ve yorumlama becerilerine büyük bir katkı sağlıyor.”
İlgili konu: Çocuklara felsefe öğretmek onların akademik becerilerini artırıyor
Herkesin diplomasıyla doğrudan ilgili bir işte çalışmadığını da unutmamak önemlidir. Oranlar kişilerin tahsil gördükleri alana göre değişse de üniversite mezunlarının %20 ila %30’unun mezuniyet alanlarıyla ilgisi olmayan bir işte çalıştığı kayıtlı verilerde mevcuttur.
Felsefe öğrenimi görmek kişiye birçok alanda uygulanabilir beceriler kazandırır. Beş parasız bir felsefe mezununun Times Meydanı’nda dürüst bir adam aradığını hayal ederken (Bkz: Diyojen) aynı zamanda teknoloji, hukuk, işletme, sosyal hizmet veya herhangi bir devlet kurumunda çalışan bir felsefe mezununu da düşünebilirsiniz.
Elbette hayat, maddi gelirden daha fazlasıdır. Bunu hatırlamak önemlidir. Daha fazla parası olan insanlar daha mutlu olma eğiliminde olsalar da mutluluk satın alınamaz. Felsefe okumanın en iyi yanlarından biri de işte bunu anlamaya başlamaktır.
Bu makale Sosyolog Ömer Yıldırım tarafından www.felsefe.gen.tr için, Scotty Hendricks’in “Philosophy majors are smarter than others — and tend to make more money” isimli makalesinden Türkçeye çevrilip derlenerek hazırlanmıştır. Alıntılanması durumunda kaynak gösterilmesi, ahlaklıca olanıdır.
Kaynak Metnin Yazarı: Scotty Hendricks
Çeviri ve Derleme: Sosyolog Ömer YILDIRIM