Demokratik Değerler

Demokrasi, halkın kendi kendini yönetmesidir. Halk, kendini yönetmek için, yine kendi oyunu kullanarak kendini yönetecekleri seçer. Demokrasinin temel ilkeleri “eşitlik, hürriyet ve kardeşliktir.”

Günümüzde istikrarlı bir demokrasinin, ancak ona uygun bir demokratik değerler sistemi ile mümkün olabileceği, bütün demokratik kuramcıların kabul ettiği bir hakikattir.

Demokratik düzenimizin kalitesini yükseltecek olan insanların, karşılaştığı problemleri, bütün kaynaklardan münasip şekilde faydalanarak, kendi gücüyle çözme gayretinde ve ulaştığı çözüm tarzlarını gerçekteki işleyiş esasına göre tadilata tabi tutmaya amade olan insanların yetiştirilmesinin, her şeyden evvel bir eğitim işi olduğu unutulmamalıdır (Ertürk, 1962:51).

Demokratik değerlerin benimsenmesi sürecinde okulların rolü nedir? Ne tür bir demokratik rejimi uzun vadeli olarak destekleyici bir değerler sistemi yaratabilir? Demokratik rejimi yüzlerce yıldır uygulayan Batı ülkelerinde bile demokratik değerlerin gelecek kuşaklara öğretilmesi ve benimsetilmesi önemli ve aktüel bir sorun niteliği almıştır.

Bu ülkelerde yapılan birçok deneye dayalı (ampirik) araştırmalar, üniversite öğrencileri arasında bile bu konudaki bilgi ve hazırlık düzeyinin yetersiz olduğu izlenimini yaratmaktadır. Şu halde konunun, çok daha kısa ve zaman zaman kesintili bir demokratik geçmişe sahip olan ülkemiz bakımından taşıdığı önem açıktır. Üstelik Türkiye’de siyasal değerleri yeni kuşaklara aktaran bazı sosyal yapıların, özellikle ailenin, genellikle kendi içinde demokratik değil, otoriter değerleri yansıttığı düşünülürse, bu konuda okullara düşen rol, bir kat daha önem kazanmaktadır (Özbudun, 1986:91).

Değer eğitimi, demokratik toplumların başarısı için önemlidir. Bilindiği gibi demokrasi halkın kendi kendini yönetmesidir. Buna göre, insanlara adil ve özgür bir toplum oluşturulmalıdır, yani insanın en azından “iyi” olması istenmektedir. İnsan demokrasiyi anlamlı kılmalıdır ve demokrasinin ahlaki boyutuyla hemfikir olmalıdır. Demokratik yönetimde insanlar, diğerinin haklarına saygı, kanunları kabul, kamu hayatına gönüllü katılım ve toplumun iyiliğiyle ilgilenmelidir (Lickona, 1992:6).

Demokrasi, halkın kendi kendini yönetmesidir. Halk, kendini yönetmek için, yine kendi oyunu kullanarak kendini yönetecekleri seçer. Demokrasinin temel ilkeleri “eşitlik, hürriyet ve kardeşliktir.” Günümüzde istikrarlı bir demokrasinin, ancak ona uygun bir demokratik değerler sistemi ile mümkün olabileceği, bütün demokratik kuramcıların kabul ettiği bir hakikattir.

İnsanlık tarihinde demokratikleşme süreciyle birlikte “önce insan, insanların özgürlüğü, insanların inancı, hür düşünce, ifade özgürlüğü, vb. değerler ortaya çıkmaya başlamıştır. Zamanla eğitim sayesinde bu alanda ilerlemeler giderek hızlanmıştır. Tüm dünya demokratik değerlerden söz etmeye başlamıştır.

Demokrasi ile yönetilen tüm ülkelerde devlet vatandaşlarının demokrasiyi benimsemesini ve demokratik değerlerin bilincinde olmasını isteyecektir. Bu rejimin vazgeçemeyeceği bir istektir. Bunu gerçekleştirebilmesi için eğitim ve öğretim faaliyetlerinde bu konu üzerinde çalışmalar yapmak zorundadır.