“Çocuklarla Felsefe” çalışmaları, günümüzün en çok ilgi çeken atölye çalışmalarından birisi hâline geldi. Bu atölye çalışmalarına katılan çocuklarda sorgulama, fark etme, anlamlama, bakış açısı geliştirebilme gibi birçok niteliğin gelişim gösterdiği ise bilimsel zeminde değerlendirilip kaydedildi.

Felsefi düşünmenin temel becerileri içinde sayabileceğimiz bu beceriler yaşam boyu gelişim için olduğu kadar sürdürülebilir bir yaşam için de desteklenmesi gereken özellikler olarak ön plana çıkmakta.

Saydığımız nitelikler, kullanıldıkça kendini bileyen bıçaklar gibi nitelikler olduğundan, Çocuklarla Felsefe Serüveni’nde çocukların keşfeden, sorgulayan, gözlemleyen, dinleyen, eleştiren yönleri bu atölye çalışmalarında açığa çıkarılmalı ve bunların sürekli olarak tekrarlanması da sağlanmalıdır.

Bu özellikler, birkaç saatlik bir eğitimle ya da farkındalık atölyeleriyle bireyde oluşabilecek özellikler değildir.

“ÇOCUKLARLA FELSEFE” ATÖLYELERİNDE KİMLER GÖREV ALMALIDIR?

Çocuklar, özel varlıklardır. Bu sebeple onlarla vakit geçirecek ve özellikle de felsefe gibi nitelikli bir alanda zaman kullanacak kişilerin doğal olarak birçok özel niteliğinin ya da ayrıcalığının, ayrımı ve ayırdının olması gerekmektedir. Bunları ise şu şekilde sıralamak mümkündür:

“Film izleyen, çocuk kitapları okuyan, çocuk edebiyatını takip eden; gezen, söyleşilere katılan; dünya ve memleket meseleleri kafa yoran, politik bir görüşü ve duruşu olan, ülkesindeki ve dünyadaki devam eden siyasi iktidarları ve düşünce yapılarını bilen; edebiyatı, müziği, resmi ve fotoğraf sanatını takip eden; felsefenin ve sosyolojinin ne olduğunu bilen ve en önemlisi de kendisine yönelik öz farkındalığı gelişmiş olan bireylerin çocuklarla felsefe yapması önemlidir.”

Çocuklar, davranışlarının olası sonuçları üzerinde düşünce üretmeye özendirilmelidir.

Bu kişilerin önemli özellikleri arasında “nitelikli çocuk edebiyatı yapıtlarını biliyor ve takip ediyor” olması da gerekmektedir. Çünkü son dönemde ortaya çıkan nitelikli çocuk edebiyatı ürünleri, okuru ciddi anlamda zihinsel olarak da etkilemektedir. Çünkü çocuk edebiyatı, çocuğu dil, bilişsel, kişilik ve toplumsal duyarlılık anlamında geliştirmektedir.

Bu gelişimlerin aynı zamanda çocuklarla felsefe sürecinin de ortak noktaları olduğunu belirtebiliriz. Nitelikli çocuk kitaplarında çocuğun neler yapması ya da yapmamasının söylenmesinden çok, neler yapabileceği ya da yapamayacağı, yapmaması gerektiği düşündürülmelidir.

Çocuklar, davranışlarının olası sonuçları üzerinde düşünce üretmeye özendirilmeli; davranış ve eylemlerinin başkaları üzerinde yaratacağı duygusal sonuçlar, çocukların duyarlıkları işletilerek kendilerine buldurulmalıdır.

Bu sebeple çocukların anlam evrenlerinde “Çocuklarla Felsefe ve Nitelikli Çocuk Edebiyatı” ilişkisi anlamlı bir buluşma olur.  

“ÇOCUKLARLA FELSEFE” ATÖLYELERİ İÇİN NİTELİKLİ ÇOCUK KİTAPLARI

Listedeki kitapların künyeleri şu sırayla verilmiştir: Kitap adı, yazar adı, çizer adı, çevirmen adı ve yayınevinin adı.

• Ağustosböceği, Shaun Tan, Çev: Ümit Mutlu, Desen Yayınları
• Bazı Günler, Heinz Janisch, Helga Bansch, Dürrin Tunç, Yapı Kredi Yayınları
• Başka Yerde Yaşasaydım, Constance Orbeck-Nilssen, Akın Düzakın, Çev: Akın Düzakın, Abm Çocuk ve İlk Gençlik Yayınları
• Bay Ka Buk ve Ejder, Zeynep Sevde, Mert Tugen, Taze Kitap Yayınları
• Aydaki Keçi ya da Anı Yaşamak, Stefan Beuse, Sophie Greve, Olcay Geridönmez, Ginko Çocuk Yayınları,
• İnsanlar Hakkında Bildiğim Her Şey, Jaume Copons, Guridi, Mehmet Çilingir, Tekir Kitap Yayınları
• Hula ve Acayip Şemsiyesi, Esra Uygun, Masal Perest Yayınları
• Asla Neden Diye Sorma, Shaun Tan, Çev: Tuğçe Akyüz, Desen Yayınları
• Olmayan Bir Köpeğin Hikayesi, Edward Van De Vendel, Anton Van Hertbruggen, Nurşen Kaya, Final Kültür Sanat Yayınları
• Durucuk Cuk Cuk, Necdet Neydim, Ahmet Koyu, Gergedan Yayınları
• Pekmez Sanat Müzesinde, Şahika Yaman Bayram, Gergedan Yayınları
• Kim Bu Konuşan?, Gaye Dinçel, Özlem A. Sağol, Gergedan Yayınları
• Nil Soru Soruyor, Seza Aksoy, Ümit Öğmel, Kök Yayıncılık
• Kırmızı Sarı Siyah Beyaz, Brigitte Minne, Carll Cneut, Türkay Yalnız, Sarıgaga Yayınları
• Zafer Kimin?, David Mckee, Ümit Mutlu, Uçanbalık Yayınları
• Kırmızı Ringa, Gonzalo Moure, Alicia Varela, Bülent Kale, Sarıgaga Yayınları
• Kuyruğu Zilli Tilki, Caroline Mc Avoy, Ali Nesin, Nesin Yayınları Çocuk Cenneti Kitaplığı
• Senin Gibi, Jean-Baptiste Del Amo, Pauline Martin, Sara Adakan, Meav Yayıncılık
• Sarılalım Mı?, Simona Ciradolo, Zeynep Sevde, Taze Kitap Yayınları
• Canını En Çok Ne Yakar?, Paco Livan, Roger Olmos, Esin Güngör, Redhouse Kidz Çocuk Kitapları
• Bir Zürafanın Dertleri, Jory John, Lane Smith, Mehmet Barış Albayrak, Çınar Yayınları
• Carl ve Yaşamın Anlamı, Deborah Freedman, Nil Gün, Kuraldışı Çocuk Yayınları
• Ben Bir Çizgiyim, Ümit Öğmel, Kök Yayıncılık
• Çıtır Çıtır Felsefe, Brigtte Labbe, Günışığı Yayınevi (Kitapların çizerleri farklı olduğu için yazılmamıştır.)
• Küçük Filozoflar, Metis Yayınları
• Çocuklar için Felsefe Serisi, Özge Özdemir, Ezgi Platin, Redhouse Kidz Yayınları
• Öğretmenim Bir Canavar, Peter Brown, Sevin Okyay, Hep Kitap Yayınları
• Ne İstersin Makinesi, Tuğçe Büyükuğurlu, Gözde Eyce, Masal Perest Yayınları
• Çöl Prensi ve Buz, Tuğçe Büyükuğurlu, Gözde Eyce, Masal Perest Yayınları
• Felsefe Makinesi, Peter Worley, Aysun Altındağ, Tuğçe Büyükuğurlu, paraşüt Kitap Yayınları

KAYNAKLAR

Çocuk ve Edebiyat, Sedat Sever, Tudem Yayınları, Nisan 2017

Felsefe Makinesi, Peter Worley, Paraşüt Kitap, Kasım 2019