Bayilik, distribütörlük Nedir?

Bir işletmenin ürünlerinin yurt içinde ya da yurt dışında satışını ve pazarlanmasını sağlayan, işletmeye bağlı olarak çalışan ve işletmeyle aralarındaki ilişki hukuki kurallara bağlı olan işletme ya da şahıslar bayi ya da distribütör olarak adlandırılır.

Görünürde franchising’e benzediği düşünülse de birbirlerinden farkları şu şekilde açıklanabilir:

• Franchising bağlı olduğu işletmenin adıyla satış yapmak durumundadır çünkü amacı isim hakkını kullanmaktır. Bayilerde böyle bir zorunluluk yoktur.
• Bayi ana şirkete para ödemez, aksine satışları karşılığı kâr payı alır.
• Bayi toptancıdan kendi adına aldığı malı müşterisine satan, tamamen bağımsız üçüncü şahıs yani üretici ile tüketici arasındaki aracıdır. Franchisee ise isim hakkını satın aldığı markanın çatısı altında belli bir ürün veya hizmeti, belli standartlar çerçevesinde üreten veya pazarlayan yatırımcıdır.
• Franchisee bayilikten farklı olarak markayı kullanmak için başlangıçta veya franchising sözleşmesi boyunca bir bedel öder.
• Franchise alan ulusal reklam ve tanıtım kampanyalarına mali olarak katılır, bayilikte böyle bir zorunluluk yoktur.
• Franchise işletmeler gerek işyerinin görüntü ve dekorasyonu olarak gerekse işletmecilik prensipleri açısından birbirinin tıpatıp aynısıdır, bayiler ürünlerini sattıkları işletme ile aynı görüntüde olmak zorunda değildir.
• Franchising sözleşmelerinde bayiliklerin aksine markayı kullanma süresi ve kullanma yetki alanı (yalnız bir mahal ve bölge) yer alır.

Kaynak: Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları Mesleki Açık Öğretim Lisesi “Girişimcilik 1” Ders Kitabı