Ammonius Hermiae kimdir?

Ammonius Hermiae, Geç Antik Çağ’da yaklaşık olarak 450 ila 500’lü yıllar arasında Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşamış, mantığa ve bilimsel çalışmalara yönelik tutumuyla dikkat çekmiş İskenderiyeli Yunan filozofudur. Hermias ve Aidesia’nın oğludur.

Ammonius Hermiae, entelektüel yaşantısının büyük bir bölümünü Aristoteles üzerine eleştirel çalışmalar yaparak geçirmiştir. Hermiae’nin Aristoteles’in Organon’u üzerine yaptığı yorumlar, Rönesans dönemine kadar entelektüel çevrelerde oldukça saygı görmüştür. Ayrıca Aristoteles’in fizik üzerine düşüncelerini de eleştirilerle değerlendirmiştir.

Hermiae, Proklos’un öğrencisi olmuş ve onunla yakın felsefi çalışmalar gerçekleştirmiştir. Felsefi kariyerinin ilerleyen dönemlerinde İskenderiye Okulu’nun liderliğini yapmıştır. Yeni Platoncu kimliğiyle bilinen Hermiae, döneminde yaşamış olan Damaskios, Thebesli Olympiodoros, Yahya en-Nahvi ve Kilikyalı Simplikios başta olmak üzere birçok Yeni Platoncu düşünürün hocasıdır.

Aristoteles’in Yorum Üzerine adlı eserine yazdığı eleştiri günümüze ulaşmış olan Hermiae, Porfirius’un İsagoji’si üzerine de eleştiriler yazmakla konu edilir; fakat entelektüel çevrede bu konu hakkında bir uzlaşı sağlanamamıştır.

Yorum Üzerine hakkında yazdığı eleştiride, metinde ilahi ön bilginin anlamı geçersiz kıldığını belirtmiş ve Iamblikhos’tan şöyle bir alıntı yapmıştır:

“Bilgi, bilen ile bilinen arasında bir yerdedir. Çünkü o, bilenin bilinen ile ilgili bir etkinliğidir.”

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım
Kaynak: Brittannica, Stanford