Sevündük’ün köy sosyolojisi

Türkiye’de köye yönelik sosyolojik ilgi 1918’de Meslek-i İçtima Cemiyeti’nin kurulması ile Science Sociale ekolü tarafından başlatılmıştır. Köy araştırmaları yapmak üzere Science Sociale ekolü bir dernek kurmuş, ancak savaş koşulları bu derneğin köy çalışmaları yapmasına izin vermemiştir. Sosyolojik içerikli ve fiili köy çalışmaları, 1930’larda Mehmet Ali Şevki Bey tarafından Kurna Köyü Monografisi ile gerçekleştirilmiştir. Nurettin Şazi Kösemihal, “memleketimizde ilk monografik tetkikte bulunmak şerefi” Mehmet Ali Şevki Bey’e aittir sözleri ile bu çalışmayı selamlamaktadır (Kösemihal, 1950: 131-132).

1936 yılında, Mehmet Ali Şevki Bey tarafından yapılan Kurna Köyü araştırması, Türkiye’deki ilk alan araştırması olarak kabul edilir. Kurna köyü, bugün Ömerli Barajı ile Sabiha Gökçen Havaalanı arasında kalan ve meşe ormanlarından açma toprak şeridi üzerinde bulunan köylerden biridir. Sevündük’ün 1930’lara ait belirlemesine göre, köy halkı geçimini otlakçılıkla birleşen buğday ekimi ve yardımcı orman işleri ile sağlamaktadır (Avcı, 2008: 352).

Science Sociale ekolünün alan çalışmalarındaki iddialı duruşuna karşın, Kurna köyü çalışmasında isim yapma dışında ciddi veri ve değerlendirmelere rastlamak olanaksızdır. Bu çalışmada, 1936 yılında Kurna köyünün bir sürüsü olduğunu, sığır sayısını, çok eşliliğin yaygın olup olmadığını, köyde kaç ev, kaç koşum hayvanı, aile büyüklüğü ve köyün nüfusunu öğreniyoruz. Kurna’da Sevündük’ü hayrete düşüren şey, İstanbul gibi ülkenin en kalabalık ve en eski tüketim merkezinin bir adım ötesinde, evinin ihtiyaçları için aile bireyleriyle üretim yapan bir yapının bulunmasıdır (Sevündük, 1968: 318-319).

Kaynak: TÜRK SOSYOLOGLARI, s.  47, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2915 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1872