Kinestetik Duyularımız: Denge ve Hareket Duyularımız Nasıl Çalışır?
Bu duyular hareketlerimizin hızı ve yönü hakkında bilgi sağlamaktadır. Kasların hareketi pozisyonu, kas ve eklemlerdeki gerilime ilişkin bilgi, bu duyu sayesinde elde edilir. Kaslar ve kasları kemiklere bağlayan kiriş adı verilen kısımlarda yer alan sinir uçları kasların durumu hakkında sürekli bir geri bildirim sağlamaktadır. Bu duruma ilişkin bilgiler sürekli olarak omurilik vasıtasıyla beyine ulaşarak bireyin hangi pozisyonda olduğuna ilişkin bilgiler verir.
Denge Duyumu
Bedenimizde, bedenin hızı ve yönü ile ilgili denge duyusunun yanında ileri-geri, aşağı-yukarı hareketler ve yerçekimi hakkında bilgi sağlayan denge duyulan bulunmaktadır. Denge organlarından gelen duyumlar beyinciğe iletilerek uygun tepkiler için bu duyumlar analiz edilir.
Hareket Duyumları
Araç tutması olarak bilinen durum, aslında denge organlarının yol açtığı bir rahatsızlıktır. Bazı araştırmacılar bu durumun görsel bilgi ve denge duyumu arasındaki farklılıktan oluştuğunu ileri sürerler. Örneğin sürekli sallandığınız bir otobüs yolculuğunda kitap okurken görsel bilgi ve denge durumu arasındaki farklılık araç tutmama neden olabilecektir. Bir uçak ya da araba içinde hareket ediyormuş gibi çekilen aslında hareket etmeyen bir film izlendiğinde dengeyi sağlayan içkulaktaki organlar hareketin olmadığı konusunda uyarımlar gönderse de görsel bilgi aracın hareket ettiğine dair bilgiyi ilettiği için hareket hissi yaşanmaktadır.
Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Psikolojiye Giriş” ve 2. Sınıf “Deneysel Psikoloji”, 4. Sınıf “Sosyal Psikoloji” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Psikoloji Ders Kitapları ve MEB Liseler İçin Psikoloji Dersi Ders Kitapları