François Pierre Guillaume Guizot Kimdir?
Fransız siyaset adamı ve tarihçi. Temmuz Monarşisi (1830-48) sırasında meşruti monarşi yanlısı tutuculara önderlik etmiştir.
Babasının 1794’te Konvansiyon kararıyla idam edilmesinin ardından annesiyle birlikte Cenevre’ye göç etti. 1805’te Paris’e döndükten sonra hukuk öğrenimi gördü. Napoléon karşıtı edebiyat çevrelerine girdi. 1812’de Paris Üniversitesi’nde tarih profesörü oldu. Bourbon hanedanından XVIII. Louis’nin tahta çıkmasını (1814) destekleyen Guizot, bu dönemde meşruti monarşinin etkin bir savunucusu ve Doktrinciler adlı grubun önde gelen bir üyesi olarak kendini gösterdi. Du gouvernement représentatif et de l’état actuel de la France (1816; Temsili Hükümet ve Fransa’nın Güncel Durumu Üzerine) adlı çalışmasında grubun görüşlerini ortaya koydu. 1814’te, koyu bir kralcı olduğu için, Royer Collard’ın da desteğiyle, içişleri bakanlığı genel sekreterliğine getirildi.
1820’de üniversiteye dönerek, 1820-30 arasında genellikle tarih araştırmalarıyla uğraştı. Bu dönemde Histoire de la révolution d’Angleterre (1826-27; İngiliz Devrimi Tarihi), Histoire de la civilisation en Europe (1828, 3 cilt; Avrupa’da Uygarlık Tarihi) ve Histoire de la civilisation en France (1829-32, 5 cilt; Fransa’da Uygarlık Tarihi) adlı kitaplarını yayımladı.
Temmuz Monarşisi sırasında tutucu kesimlerin önderleri arasında bulunan Guizot ile tarihçi meslektaşı ve liberal rakibi Adolphe Thiers, siyasal mücadelenin karşıt saflarında belirleyici rol oynadılar. Guizot 1832-37 arasında yürüttüğü eğitim bakanlığı sırasında, bütün yurttaşlara dindışı ilköğrenim olanağını tanıyan ve kendi adıyla anılan yasayı yürürlüğe koydu (1833). 1940’ta, kısa bir süre Fransa’nın Birleşik Krallık büyükelçisi olarak görev yaptı. Thiers kabinesinin düşmesinden sonra dışişleri bakanlığına getirildi. Varlıklı burjuvaların ve sermaye sahiplerinin çıkarlarını gözeten bir siyaset izledi. Siyasal sorumlulukların, toplumun seçkinlerine bırakılması gerektiğine inanan Guizot, oy sisteminde değişiklik yapılmasına karşı çıktı ve hiçbir şeye itiraz etmeyen büyük çoğunluğu ustaca yönetti. Sekiz yıl süren bu görevi sırasında özellikle Fransız-İngiliz ilişkilerinde oldukça başarılı oldu; Büyük Britanya ile Entente cordiale yapılmasını savundu. Tutucu güçlere, özellikle Matternich’e yaklaşarak, devrimlerle çalkalanan Avrupa’da statükoyu korumaya çalıştı. Ama hükümet içişlerinde aynı başarıyı gösteremedi; 1846-47’deki ağır ekonomik bunalımı izleyen siyasi ve mali skandallar, yönetim karşıtı gösterilerin artmasına yol açtı. Fransa, burjuva çevrelerini de zor durumda bırakan ağır bir iktisadi kriz içinde olduğu halde, Guizot her türlü seçim ve parlamento reformuna karşı çıktı.
Guizot 23 Şubat 1848’de görevinden istifa etmek zorunda kaldı; ertesi gün de krallık yönetimi çöktü. Kral Louis-Philippe’in torunu lehine tahttan çekilmesine karşın, Temsilciler Meclisi’ni ele geçiren ayaklanmacıların kurduğu geçici hükümet cumhuriyet ilan etti.
Guizot 1849’da cumhuriyet karşıtı muhalefeti toparlamak için girişimlerde bulunduysa da başarılı olamadı. Yaşamının sonuna değin siyasal yalnızlıktan kurtulamadı. Bu dönemde başta L’Histoire de la France depuis les temps les plus reculés jusqu’en 1789 (1872-76, 5 cilt; Başlangıçtan 1789’a Değin Fransa Tarihi) ve anılarını kaleme aldığı Mémoires pour servir à l’Histoire de mon temps (1858-67 Çağımın Tarihine Katkıda Bulunacak Anılar) olmak üzere birçok kitap yazdı.
