Feministler erkeklerden nefret ediyor mu? Uzun soluklu bu mitin yıkılma vakti geldi…

Feminizmin biraz halkla ilişkiler sorunu var gibi. Feminist hareketin bugüne kadar kadınların oy hakkı, mülkiyet hakkı, eşler arasında eşitlik, daha adil ücret ve cinsel özgürlük gibi pek çok konuda hak kazanmasını sağlaması, feministlerin kendilerine genellikle olumsuz gözle bakılmasının önüne geçemedi.

Ipsos‘un 2022 yılında küresel çapta yaptığı bir araştırmada, erkeklerin üçte birinin ve hatta kadınların beşte birinin feminizmin yarardan çok zarar getirdiğini düşündüğü ortaya çıktı. ¹ Pew‘in 2020’de Amerikalılar arasında yaptığı bir kamuoyu araştırmasında ise katılımcıların %45’inin feminist hareketi “kutuplaştırıcı” olarak nitelendirdiği sonucuna ulaşıldı. ²

Uluslararası bir grup araştırmacı, Psychology of Women Quarterly dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmada, “Feminizmin sürekli olarak hor görülmesindeki kilit faktörlerden biri, feministlerin erkek düşmanı olduğu yönündeki yaygın görüştür” sonucunu kamuoyuyla paylaştı. ³

“Nitel araştırmalar feministlerin feminen olmadığını, erkek düşmanı ve lezbiyen olarak görüldüğünü göstermektedir. Benzer şekilde, nicel kanıtlar da feministlerin erkeklerden hoşlanmayan ya da ‘erkek karşıtı’ olarak olumsuz bir şekilde etiketlendiğini ortaya koymaktadır. Farklı örneklemlerle yapılanlar da dahil olmak üzere pek çok çalışma, bu kalıplaşmış düşüncenin kadınların kendilerini feminist olarak tanımlamalarına engel olduğunu göstermektedir.”

Dünyanın dört bir yanından onlarca araştırmacıdan oluşan bu grup, Surrey Üniversitesinden Aífe Hopkins-Doyle, Oslo Üniversitesinden Aino Petterson ve Kent Üniversitesinden Robbie Sutton tarafından oluşturuldu. Son birkaç yıl boyunca “erkeklerden nefret etme” ön yargısını sınadılar. Beş çalışma boyunca, dünya çapında binlerce insanla görüşerek kadınların feministlik düzeylerini ve erkeklere karşı tutumlarını ölçtüler.

İlkinde araştırmacılar İtalya, Polonya, ABD ve İngiltere’de 1.664 kadınla görüştü. Feminizm ölçümlerinde yüksek puan alan kadınların, feminist olmayan kadınlara kıyasla erkeklere karşı daha hasmane davranmadıklarını tespit ettiler. Daha sonra Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore ve Tayvan’dan 3,892 katılımcı ile çalışmayı tekrarladılar. Sonuçlar aynıydı: Feministler, feminist olmayanlara göre erkeklerden daha az hoşlanmadıklarını ve onlara daha az güvenmediklerini bildirdiler.

Feminist katılımcılar erkeklere karşı kötü niyet beslemediklerini açıkça ifade etseler de belki de bilinçaltı tepkileri bunun tam tersini ortaya koyuyor olabilir. Bu nedenle araştırmacılar 189 kadını örtük çağrışım testine tabi tuttular. ⁴ Bilgisayar başında otururken, katılımcılara erkeklikle ilişkilendirilen kelimeler (“adam”, “bayım”, “Yiğit” gibi), iyi (“harika”, “muhteşem”) ve kötü (“korkunç”, “dehşet verici”) değerlendirici kelimelerle birlikte hızlı bir şekilde gösterildi ve kelimeleri ilgili kategorilere ayırmaları istendi. Deneklere bazen iyi/erkek kelimeleri bir arada, bazen de kötü/erkek kelimeleri bir arada gruplamaları söylendi. Feministler ve feminist olmayanların her ikisi de bu gruplama testlerinde benzer puanlar aldı; bu da feministlerin erkekliği dolaylı olarak olumsuz niteliklerle ilişkilendirmediğini gösteriyor.

Her biri yaklaşık 2.000 katılımcıyla gerçekleştirilen son iki çalışmada, araştırmacılar ABD, Birleşik Krallık ve Polonya’daki insanlara hem feministlere hem de erkeklere ilişkin algılarını sordular. Feminizm seviyesi yüksek olan deneklerin erkekleri daha tehditkâr görme eğiliminde oldukları sonucuna ulaştılar. Bu anlaşılabilir bir kanıdır. Hamile ve lohusa kadınlar için en önemli ölüm nedenlerinden biri, çoğunlukla erkek partnerleri tarafından işlenen cinayetlerdir. ⁵ ABD’de her altı kadından biri tamamlanmış ya da teşebbüs edilmiş bir tecavüzün kurbanı olmuştur. Her beş kadından dördü bir tür cinsel tacize maruz kalmıştır.

Ankete katılanlar ayrıca feministlerin erkeklere yönelik yakınlık hissini büyük ölçüde hafife alarak feministlere ilişkin “erkek karşıtı” kalıp yargıların ne kadar yerleşik olduğunu daha da belirginleştirmiştir.

Araştırmacılar, feministlerin erkeklerden hoşlanmadığı yönündeki kalıp yargıları genel olarak çürütürken, bazı feminist grupların erkek düşmanı duygulara sahip olabileceğini de inkâr etmiyorlar. Nezaket ve huzuru içeren sözde kadınsı değerleri savunan kültürel feministler ve erkekleri baskıcı olarak gören radikal feministlerin erkeklere karşı olumsuz olma olasılığı daha yüksektir.

Araştırma, erkeklerin feminist hareketten korkmalarına gerek olmadığını da ortaya koyuyor. Dünya genelinde erkeklerin neredeyse dörtte biri “feminizmin erkeklerin ekonomik ya da siyasi açıdan ya da sosyal olarak güç kaybetmesine yol açtığını” düşünüyor. Kadın ya da erkek olabilen feministler erkeklerin elinden bir şey alma niyetinde değiller; sadece toplumsal cinsiyet eşitliğini savunuyorlar.

Kendini feminist olarak tanımlayan eski ABD Başkanı Barack Obama’nın 2016 yılında yazdığı bir makalede belirttiği gibi:

“Herkes eşit olduğunda, hepimiz daha özgür olacağız.” ⁶

Bu makale Sosyolog Ömer Yıldırım tarafından www.felsefe.gen.tr için, Ross Pomeroy’un “Do feminists actually dislike men?” isimli makalesinden Türkçeye çevrilip derlenerek hazırlanmıştır. Alıntılanması durumunda kaynak gösterilmesi, ahlaklıca olanıdır.

Çeviri ve Derleme: Sosyolog Ömer YILDIRIM

1. Ipsos, “One in three men believe feminism does more harm than good: Global survey”, Erişim: 17 Şubat 2024, https://www.ipsos.com/en-us/news-polls/international-womens-day-2022-us-release.
2. Pew Research Center, “61% of U.S. women say ‘feminist’ describes them well; many see feminism as empowering, polarizing”, Erişim: 17 Şubat 2024, https://www.pewresearch.org/short-reads/2020/07/07/61-of-u-s-women-say-feminist-describes-them-well-many-see-feminism-as-empowering-polarizing/.
3. Aífe Hopkins-Doyle, Aino L. Petterson ve Robbie M. Sutton. The Misandry Myth: An Inaccurate Stereotype About Feminists’ Attitudes Toward Men. Psychology of Women Quarterly, 48 (1), s. 8-37 (2023). https://doi.org/10.1177/03616843231202708
4. Karpinski, A., ve Steinman, R. B. Single Category Implicit Association Test. APA PsycTests: Citation and Description. (2026). https://doi.org/10.1037/t01832-000
5. Real Clear Science, “A Top Cause of Death for Pregnant and Postpartum Women? Murder.”, Erişim: 17 Şubat 2024, https://www.realclearscience.com/quick_and_clear_science/2019/12/05/a_top_cause_of_death_for_pregnant_and_postpartum_women_murder.html.
6. Glamour, “Glamour Exclusive: President Barack Obama Says, ‘This Is What a Feminist Looks Like’”, Erişim: 17 Şubat 2024, https://www.glamour.com/story/glamour-exclusive-president-barack-obama-says-this-is-what-a-feminist-looks-like.