Felsefe ve Din Nasıl Tanımlanıyor? Ayrımları, Farkları Nedir?

Aristoteles’in ünlü yapıtı “Metafizik”, “bütün insanlar doğal olarak bilmek isterler” cümlesiyle başlar. Yine Aristoteles’e göre, insanların duyularını kullanmaktan; örneğin görmekten, işitmekten duydukları zevk bunun en net kanıtıdır. Gerçekten de insanı insan yapan en önemli özelliklerden biri onun kendisini çevreleyen dünyayı, içinde yaşadığı toplumu, geçmişini ve bütün yanları ile bizzat kendisini tanımak ve bilmek istemesidir.

Şimdi bilgi, bilen varlıkla (felsefe dilinde özne veya süje ile) bilinmesi istenen veya bilinen varlık (felsefe dilinde nesne veya obje) arasındaki bir ilişkidir. Bu ilişkide bilinenin mi, yoksa bilenin mi ağır bastığı; bilginin imkânı veya imkânsızlığı, kaynağı, alanı, kapsamı, sınırları vb. türünden sorular felsefenin bilgi teorisi veya epistemoloji diye adlandırılan dalının özel konusunu oluşturur. (Bu konu, site içerisindeki diğer yazılarda geniş kapsamlı olarak ele alınmıştır.)

Felsefe de esas olarak bir tür bilgidir; ama özel bir tür bilgidir. Felsefenin ne tür bir bilgi olduğunu, felsefi bilginin özelliklerinin neler olduğunu anlamak için diğer belli başlı bilgi türlerinden söz etmek gerekir. Bu konuda ele alınacak bilgi türleri ise gündelik bilgi ve bilimsel bilgidir.

Yer yüzünde geçmişte var olmuş ve günümüzde de var olan birçok dini inanış vardır. Bu inanışların kimisi birbirleriyle ortak özellikler gösterirken, kimisi tamamen özgündür ve kendi inanç sistemini yaratmıştır. Bu bağlamda felsefi anlamda dinin ortak, net ve kesin bir tanımının yapılması güçtür. Bu sebeple din hakkında farklı tanımlar yapılabilmektedir. Örneğin bir psikolog, dini yaşanan bir tecrübe; bir sosyologa ise toplumsal bir kurum olarak tanımlayabilmektedir.

Türk Dil Kurumu, din kavramını 3 farklı şekilde tanımlamaktadır:

1. Din; bir tanrıya, doğaüstü güçlere, eşitli kutsal varlıklara inanmayı ve onlara tapınmayı sistemleştiren toplumsal bir kurumdur.

2. Din, çeşitli inançları; kurallar, kurumlar, töreler ve semboller biçiminde toplayan bir düzendir.

3. Din; inanılan ve çok bağlanılan düşünce, inanç, ülkü ve kültlerdir.