Eğitimin Politik Amaçları Nelerdir?
Eğitimin toplumsallaşma ve toplumsallaşmanın özel bir şekli olan siyasal toplumsallaşmada önemli bir yeri olması, onu siyasetin önemli bir bileşeni hâline getirmiştir. Resmi ideoloji ve siyaset kurumu, eğitimi yapılandırmış, amaçlı ve planlı sistemler hâline sokmuşlardır.
Eğitim kurumları için kontrollü mekânların oluşturulması, öğrenen ve öğreten için rollerinin belirlenmesi, öğretim programlarının hazırlanması eğitimin siyasal ve kültürel işlevini yerine getirmesini kolaylaştırmıştır. Okul, toplumun ya da yaşanılan şehrin küçültülmüş bir modeli olduğundan, toplumun ahlaki ve siyasi inançlarının yaşandığı yerlerdir. Eğitimin yaygınlaşması ve devlet eliyle düzenlenmesiyle, siyasal işlevi ve amaçları artmıştır.
Eğitimin politik amaçları genel olarak, öğrencilerin mevcut siyasal düzene uyum göstermeleri ve bu siyasal düzene katılmaları için onları hazırlamayı ve temel toplumsal kuralları öğretmeyi kapsar. Devletin ve toplumsal düzenin temel niteliklerine ilişkin anayasal ve yasal düzenlemelerle belirlenmiş kural ve ilkeleri içeren resmi ideolojiyi yeni kuşağa aktarmak ta, eğitim kurumlarının görevi olarak görülmektedir. Millet bilincine sahip ve demokratik yaşamın geliştirilmesine katkı getirecek bireyler yetiştirmek de diğer bir siyasal amaçtır.
Eğitim kurumlarına, mevcut düzeni koruyan bireyler yetiştirmek görevi verildiği görülmektedir. Dewey (2010) eğitimin başlıca amacının var olan siyasi, ekonomik, toplumsal düzeni korumak değil, onun daha iyi olmasına katkıda bulunmak olduğunu ifade etmektedir. Ayrıca eğitimin asıl amacının; bireyleri iyi ile kötüyü, saçma ile mantıklıyı ayırt edebilen eğitilmiş zihinler olarak yetiştirmek olduğunu, ancak bu şekilde politikanın, olması gerektiği gibi, sosyal meselelerin akıllıca yürütülmesi olgusu hâline geleceği görüşünü öne sürmektedir.
Demokrasi eğitimine vurgu yapmış ve demokrasiyi sadece bir yönetim şekli olarak görmemiştir. Demokrasi halkın elitlere karşı kullandığı bir güç olarak görmek demokrasini gerçek manasını küçümsemek olur. Demokrasi kişisel özgürlük demektir. Bu yüzden Dewey, eğitimin siyasi amacı olarak, iyi vatandaşlar yetiştirmenin demokrasi eğitimi ile mümkün olabileceğin savunmuştur. Vatandaşlık eğitimi de, kapsamı itibariyle eğitimin politik amacıyla ilgilidir. Vatandaşlık eğitimini; ülkenin yasal ve siyasal ilkelerinin verildiği, kamunun iyiliği, kişisel haklar, adalet, eşitlik, çeşitlilik, doğruluk, vatanseverlik gibi değerlerin vurgulandığı bir ders olarak gören yaklaşımlar bulunmaktadır.
Kaynak: ATA-AÖF, EĞİTİM FELSEFESİ, Doç. Dr. Oktay AKBAŞ
