Felsefe hakkında her şey…

Babailik

22.01.2023
641
Babailik

Babaîlik, şamanizmin biçim değiştirmesiyle ortaya çıkan, Baba İshak tarafından kurulan bir Türk-İslam mezhebidir.

Babailiğin temelleri şamanizme dayanmaktadır. Babailik, gizemsel bir yapı gösterir. Öyle ki İslamî disiplin içinde kurulmasına rağmen İslamî ögelere aykırılık göstermektedir. Örneğin babaîlere göre Baba İshak peygamberdir ve ölmemiş, gökteki yerine çekilmiştir.

Babaîlik on üçüncü yüzyılda İslam’ın yaşam sistemine alışamayan ve şamanik yapının özlemini çeken Anadolu Türkleri arasında yayılmış, ardından siyasal bir etki alanı yaratarak Anadolu Selçuklu Devleti’nin siyasal yapısında sorunlara neden olmuştur. Öyle ki etkili Babaî ayaklanmaları on üçüncü yüzyılın en önemli olaylarından sayılmaktadır.

Türk gizemciliğinin en önemli yapılarından birisi olan Bektaşilik, Babaîlik temeline dayanarak oradan türemiştir. Bu bağlamda denebilir ki Babaîlik, Bektaşilik, Hayderîlik, Kalenderîlik, Abdallık gibi İslamî mezhep anlayışına aykırılık oluşturan Türk tarikatları, eski Türk dini şamanlığın İslam karşısındaki direnişi olarak da yorumlanmıştır. Şamanizm bir bakıma bu mezheplerle birlikte varlığını günümüze kadar sürdürmüştür.

Babaîlik; Alevilik, Kızılbaşlık, Çepnilik gibi akımları etkilemiş ve sonunda diğer Türk akımlarıyla birlikte Bektaşilik içinde erimiştir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım
Kaynak:
Felsefe Ansiklopedisi: Kavramlar ve Akımlar”, Cilt: 1 A-D, s. 124-125, Orhan Hançerlioğlu

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...