Felsefe hakkında her şey…

Avram Noam Chomsky: Etik ve Evrensellik

02.11.2019
890

Her ne kadar aslında dilbilim üzerine çalışmalarıyla ünlüyse de Noam Chomsky bugün en çok siyasi iktidar analizleriyle tanınır.

1969’da ilk siyasi kitabı “Amerikan İktidarı ve Yeni Mandarinler”in yayımlanmasından beri devletlerin güçlerini kullanma biçimleriyle ileri sürdükleri belagatlı iddialar arasında genellikle bir uyumsuzluk olduğunu iddia eder. Chomsky’ye göre yönetimler tarafından öne sürülen bu belagatlı iddialar tek başlarına bizim siyasi iktidar hakkındaki hakikatlere ulaşmamıza yetmezler. Yönetimler eylemlerini doğrulamanın bir yolu olarak “olgular”ın dilini konuşabilirler, ama iddiaları kanıtlarla desteklenmediği sürece bunlar sadece yanılsamalardır ve neden oldukları eylemler de doğrulanamaz. Eğer devletlerin nasıl işlediğini daha iyi anlamak istiyorsak belagatın rakip biçimleri arasındaki savaşın ötesine geçmek ve tarihe, kurumsal yapılara, resmi politikaların belgelerine vb bakmak gerekir.

Chomsky’nin etik analizleri kendi deyişiyle “evrensellik ilkesi”ne dayanır. Bu ilke temelinde göreceli olarak basittir. Başkalarına uyguladığımız standartları kendimize de uygulamamız gerektiğini söyler. Bu, Chomsky’nin herhangi bir sorumlu etik sisteminin merkezi olması gerektiğini öne sürdüğü bir ilkedir. Buradaki ana psikolojik anlayış etik dili başkalarını protesto etmek için kullanmaktan hoşlanmamız, ama kendimizi yargılamaya daha az eğilimli olmamızdır. Yine de herhangi bir etik veya ahlaki standartlar grubunu uygun buluyorsak ve eğer tutarlı olmayı arzu ediyorsak o zaman başkalarına uyguladığımız standartları kendimize de uygulamalıyız. Yönetim anlamında bu, retorikle gözlerimizin kör olmasına izin vermek yerine siyasi eylemlerimizi dikkatli biçimde analiz etmemiz gerektiği anlamına gelmektedir. Bu hem ahlaki hem de entelektüel bir zorunluluktur.

Chomsky’ye göre bu ikisi birbiriyle çok yakından ilişkilidir. Ahlaki bir iddiada bulunan biri aynı zamanda evrenselliği ihlal ediyorsa o zaman bu iddia ciddiye alınmamalı ve reddedilmelidir. Eğer belagatı kesip siyasi ahlaki dikkatli biçimde inceleyeceksek evrensellik zorunlu bir başlangıç noktasıdır. Chomsky’nin küresel gücün doğası hakkındaki bazı iddiaları ciddi anlamda tartışmalara neden olmuştur, ama bu, onun ana görüşünü hükümsüz kılmaz. Ve eğer onun belirli iddialarını sorgulamak istiyorsak o zaman bunu evrenselliğin ve erişilebilir tüm kanıtların ışığında yapmalıyız. Eğer iddiaları yanlış çıkarsa değiştirilebilir ya da reddedilebilirler, ama eğer doğruysalar ona göre hareket edilmelidir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...