Bonaventura (Giovanni Fidenza)’nın Yaşamı ve Yapıtları
Bonaventura ya da asıl adıyla Giovanni (Covanni okunur) Fidenza, İtalya’nın Viterbo kenti yakınlarındaki Bagnoregio’da (Banyorecio okunur) 1221 yılında doğdu.
Bazı kaynaklar, Bonaventura’nın doğum yılı olarak 1217’yi de dile getirmektedir. Aksi yöndeki pek çok baskıya karşın 1238 yılında Fransisken tarikatına girdi. Bundan hemen sonra Paris Üniversitesi’nde Alexander Haliensis’in danışmanlığı ve idaresinde eğitimine devam etti. Haliensis’in onun üzerindeki etkisi büyük olmuş, kendisine “baba” ve “üstad” demiştir.
Eğitimini tamamladıktan ve Petrus Lombardus’un Sententiae (Fetvalar) adlı eseri üzerine bir yorum yazdıktan sonra, yaklaşık olarak 1248 yılında Paris Üniversitesi’nde ders vermeye başladı. Adı geçen eser üzerine kaleme aldığı yorumunu 1248-1251 yılları arasında öğrencileriyle derslerinde paylaştı. 23 Ekim 1256 tarihinde Bonaventura ve Thomas Aquinas Paris Üniversitesi’nde bir ilahiyat kürsüsü elde etmek amacıyla başvuruda bulundular. Paris Üniversitesi o tarihlerde dilenci tarikatlardan sayılan Fransisken ve Dominiken tarikatlarına mensup olanları üniversiteye kabul etmiyordu. Bu yüzden onun ve Thomas Aquinas’ın doktoraları 1257 yılının Ekim ayına kadar durduruldu.
1257 yılında Bonaventura Fransisken tarikatının başına getirildi ve bundan dolayı üniversite hayatı noktalanmış oldu. Tarikatın başındaki yedinci kişi olarak çalışmalarına devam etti ve yazılar yazdı. Onun başkanlığı döneminde tarikat epeyce gelişti; bu yüzden tarikatın ikinci kurucusu olarak ünlendi. 1273 yılında Kardinal olan Bonaventura, Thomas Aquinas ile aynı yılda, 1274 yılında, 15 Temmuz günü öldü. 14 Temmuz 1482’de aziz ilan edildi ve 1587’de Kilise Doktoru mertebesine yükseltildi.
Bonaventura’nın eserleri arasında, yukarıda da dile getirilen Petrus Lombardus’un Sententiae’sine yazdığı Commentarius in Quatuor Libros Sententiarum Petri Lombardi, (Petrus Lombardus’un Fetvaları Üzerine Yorumlar) önemli bir yer tutmaktadır. Bunun dışında Itinerarium Mentis in Deum (Aklın Tanrı’ya Yolculuğu), De Reductione Artium ad Theologiam (Sanatların İlahiyata İndirgenmesi Hakkında) adlı eserleri önem taşımaktadır.
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı