Bu makale Sosyolog Ömer Yıldırım tarafından www.felsefe.gen.tr için, Brendan Canavan’ın* “Three unconventional forms of travel you should try if you can’t go abroad this summer” isimli makalesinden Türkçeye çevrilip derlenerek hazırlanmıştır. Alıntılanması durumunda kaynak gösterilmesi, ahlaklıca olanıdır.

Geleneksel tatil biçimlerini yeniden ele almak için daha iyi bir zaman olmamıştı.

Uluslararası turizm, COVID-19 salgınından büyük ölçüde zarar gördü ve seyahat endüstrisinin yakın gelecekte toparlanması da pek mümkün görünmüyor.

Kısa vadeli, eğlence amaçlı seyahatlerle ilgili belirsizlik de devam ediyor.

COVID-19 kısıtlamaları, uluslararası seyahat planlarını derme çatma öneriler ve yasaklarla kafa karıştırıcı biçimde engelliyor. Örneğin Euro 2020 için uluslararası seyahatler gerçekleştiren turistler, dünya genelinde COVID-19 vakalarında yaşanan ani artışlarla ilişkilendirildi. Avustralya, virüsün yayılma eğilimini kontrol edebilmek için yurt içi ve yurt dışı seyahatlerle ilgili düzenlemeleri yeniden yürürlüğe koymayı denedi.

Fakat ne tür tedbirler alınırsa alınsın, turizmi uzun vadede daha sürdürülebilir hâle getirmemiz gerekiyor.

Havacılık, yıllık küresel ısınmanın insan kaynaklı kısmının yaklaşık %5’ine tek başına sebep oluyor. Birleşik Krallık’ta nüfusun sadece %1’i yurt dışı uçuşlarının %20’sini gerçekleştiriyor. Bu gibi sebeplerle, turizmin daha geniş kapsamlı olarak gerçekleştirilmeye başlanması gerekiyor.

Bu durum göz önüne alındığında, bir tatilin nasıl olması gerektiğine dair ortaya konan standart varsayımlar, gecikmiş de olsa bir yeniden ayarlama olarak karşımıza çıkıyor. Buna binaen, alternatif turizm yaklaşımları geliştiriliyor.

Alternatif turizm yaklaşımları, parayla ilgili olmaktan ziyade zihniyete odaklanıyor.

Bu yaklaşımlar bize felsefenin turizmi yeniden düşünmemize ve genel olarak bizim için daha ulaşılabilir ve sürdürülebilir olabilecek tatil seçeneklerini keşfetmemize yardımcı olabileceği yeni yollar sunuyor.

Turizm, insanı alışılmışın dışına çıkaran bir etkinliktir. Günlük rutinlerin dışına çıkmak bize rahatlama fırsatı verir. Rutinimizin dışında bir şeyler yapmak, yeni öğrenme fırsatları doğurur.

İşte turizmin bu gibi avantajlarından yararlanmak için ille de uzun mesafeler kat etmenize hiç gerek yok. Eve yakın fakat aşina olmadığımız ve ulaşılabilir durumdaki yerleri değerlendirmenin de tatil etkisi yaratacağını unutmamamız gerekir.

MİKRO-İÇ TURİZM

Mikro-iç turizm, sınırlı bir alanda gerçekleşen turizm faaliyetlerini ifade eder.

Örneğin küçük adalarda yaşayan insanların adanın bir ucundan diğer ucuna yolculuk yapmaları, mikro-iç turizmdir. Yine insanların ikamet ettikleri asıl evlerinin yakınında bulunan yazlık evlerine gitmeleri de mikro-iç turizm olarak adlandırılır.

Bu kadar küçük yolculuklar bile size tamamen farklı bir kafa dinleme alanı sağlayabilir.

Yakınlarınızda aşina olmadığınız bir yer bulunmuyor olabilir. Yine de en azından daha önce hiç kullanmadığınız bir patika veya şehrin hiç gitmediğiniz bir bölümü, size alışılmışları geride bırakma şansını sunar.

Bu tip küçük değişiklikler bile insanlara rahatlama, etraflıca düşünme ve hem kendileriyle hem de başkalarıyla yeniden bağ kurma fırsatını tanır. Çünkü önemli olan coğrafi mesafeden ziyade psikolojik mesafedir.

SANAL GEZİNTİ

Evden çıkmadan tatil yapmak bile mümkün!

Sanal gezinti bize dijital coğrafyalara ayak basma fırsatı tanır. Örneğin, İtalya’nın Floransa kentinde yer alan Uffizi Galerisi gibi fiziksel alanları çevrim içi ortamda yeniden yaratan turizm araçları, çevrim içi olarak ziyaret edilebilir.

Alternatif olarak, Open World olarak adlandırılan ve kendi içinde hayali bir dünya yaratan bilgisayar oyunları da sanal gezintiler için bir yol olabilir.

Sanal seyahat, duygusal ve entelektüel olarak heyecan verici alanlara rahatça ulaşabilme imkânı da sağlar. Örneğin Animal Crossing isimli oyun, 2020 senesi boyunca oldukça popüler hâle geldi.

Oyuncular evde kapalı kalmaktan kurtulmak, güvenilir ve rahatlatıcı bir yere “seyahat etmek” için bu gibi oyunları da kullanabilirler.

Çevrim içi arkadaşlarla da paylaşılacak olan bu sanal turizm; karantinanın stresinden, can sıkıntısından ve izolasyonundan kurtulmak için verilen yoğun mücadeleye gerçekten de yardımcı olabilir.

PSİKOCOĞRAFYA

Alternatif turistik yerler bulmak, ille de yeni bir yere seyahat etmeyi gerektirmez. Kendi muhitimizin çevresinde bulunan fakat aşina olmadığımız yerler de alternatif olabilir.

Evlerimiz, mahallelerimiz ve çalışma alanlarımız, nasıl düşündüğümüzü ve nasıl davrandığımızı şekillendiren unsurlardır. Bizi onların bu etkilerine karşı duyarsız kılan şey ise bu mekânlara olan aşinalığımızdır.

Psikocoğrafya bizi bu ortamlara karşı yeniden duyarlı bir hâle getirebilir.

Psikocoğrafya, filozof Guy Debord tarafından geliştirilen ve Debord’un “dérive” adını verdiği bir dizi tekniği içerir.

Psikocoğrafya, hem fiziksel hem de zihinsel olarak boşlukta sürüklenmeyi içerir. Bu, belirli bir amaç olmaksızın içinde bulunduğunuz çevrenin akışını takip etmek anlamına gelir.

Buradaki fikir, o gün sizi ilgilendiren şeyleri görmek, bu içgüdüleri takip etmek ve bunların sizi nereye sürüklediklerini bulmaktır. Bu bağlamda etrafta gezinmek ve merak etmek, şaşırtıcı yerler bulmanız için bir araç görevi görebilir.

Bu uygulamalar, çevremizin bizi nasıl etkilediğini ve davranışlarımızı nasıl biçimlendirdiğini daha bilinçli olarak kavramamıza yardımcı olacaktır.

Mikro-iç turizm ve sanal gezinti bize aşina olmadıklarımızı keşfetmek için evden uzağa gitmemize gerek olmadığını öğretiyordu. Psikocoğrafya ise bizi dikkate almadığımız fiziksel ve dijital mekânlarla yeniden ilişki kurmaya çağırıyor.

Bu çağrıya uymak, aşina olmadığımız yerleri yeniden keşfetmemiz için bizi harekete geçirecektir.

SONUÇ

COVID-19 bizi yeni turizm biçimleri denemeye yönlendirdi.

Örneğin bu süreçte İngiltere’de iç turizm yaygınlaştı. Aynı şekilde, sanal gezinti de tutulan bir başka turizm biçimi oldu.

Oyun tabanlı tatil noktaları da uzun zamandır oyunseverler tarafından kullanılıyor. Bununla birlikte birçok düzenli tatilci de bu potansiyelden yararlanmaya başladı. Örneğin, Rough Guides isimli popüler tatil rehberi, geçtiğimiz günlerde X-box oyun konsolu için bir rehber kitap bile yayınladı.

Bu gibi yeni turizm alışkanlıkları kalıcı olacağa benziyor. Çünkü insanlar bu yeni alışkanlıkların kendilerine uzun mesafe tatillerinden daha fazlasını verebileceğini keşfetme fırsatına sahip oldular.

Seyahat ve tatil tutkusunun eve yakın bir yerlerde de doyurulabileceğine dair artan bu farkındalık, finansal ve ekolojik olarak pahalıya mal olan seyahatleri sıkça öne çıkaran tatil endüstrisini de yeniden dengeleyebilmek için iyi bir çıkış noktası olacağa benziyor.

Çeviri ve Derleme: Sosyolog Ömer Yıldırım
Kaynak: Three unconventional forms of travel you should try if you can’t go abroad this summer 26 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi; Brendan Canavan

* Brendan Canavan, Nottingham Üniversitesi Pazarlama Bölümünde yardımcı doçenttir. Uzmanlık alanı, küçük ada turizmidir.