Felsefe hakkında her şey…

Thrasymakhos Kimdir?

12.11.2019
Thrasymakhos Kimdir?

Kalkedonlu Thrasymakhos (Thrasymachus), MÖ 5. yüzyılda Atina’da ün kazanmış birkaç sofist düşünürden biridir. Thrasymakhos (Thrasymachus)‘un Bitinya’da Megara’nın bir sömürgesi olan Kalkedon’da doğduğunu ve 427 yılına kadar Atina’da retorik öğretmeni ve konuşma yazarı olarak kendini gösterdiğini biliyoruz. Bunun ötesinde, hayatı ve eserleri hakkında nispeten az şey bilinmektedir.

Thrasymakhos (Thrasymachus)‘un asıl önemi Platon’un Devlet‘inin ilk kitabındaki konumundan kaynaklanmaktadır. Platon’un Thrasymakhos’a atfettiği görüşlerin gerçekten de onun sahip olduğu görüşler olup olmadığı tam olarak açık olmasa da Thrasymakhos’un adalet eleştirisi ilgi çekicidir ve yüzyılın Atina’sındaki Sofistik Aydınlanma‘yı temsil eden ahlaki ve siyasi görüşleri temsil ediyor gibi görünmektedir.

Etikte, Thrasymakhos‘un fikirleri genellikle ahlaki değerlerin ilk temel eleştirisi olarak görülmüştür. Thrasymakhos’un adaletin güçlü olanın çıkarından başka bir şey olmadığı yönündeki vurgusu, ahlaki değerlerin toplumsal olarak inşa edildiği ve belirli siyasi toplulukların çıkarlarının yansımasından başka bir şey olmadığı görüşünü destekliyor gibi görünmektedir. Thrasymakhos bu nedenle, ahlaki değerlerin sosyal olarak inşa edildiği görüşünü savunan Nietzsche’nin bir habercisi olarak okunabilir. Siyaset teorisinde Thrasymakhos genellikle güçlünün haklı olduğunu iddia eden kinik bir realizmin sözcüsü olarak görülmüştür.

Thrasymakhos (Thrasymachus) doğa-yasa zıtlığı üzerinde duran sofistlerden biridir.

Ona göre insanlar arasındaki eşitsizlik doğaldır ve doğası itibarıyla güçlü olan zayıf olanı yönetmelidir. Bu anlayış, Platon tarafından, adalet güçlünün işine gelendir (Devlet, 2011: 338c) biçiminde ifade edilmektedir.

Sokrates’in öğrencilerinden biri olan Thrasymakhos (Thrasymachus) doğru ve yanlış kavramları üzerine Sokrates’in yine maksimum negatif felsefe yaptığı bir gün; doğrunun ve yanlışın sadece güçlü olan tarafından belirlenen, tamamen menfi kavramlar olduğunu söyleyip konuşmaya son noktayı koymuştur.

Önceki sofistlerden Hippias ve Antiphon insan doğasının her yerde aynı olduğunu, bu yüzden her insanın eşit olduğunu düşünmüşledir. Buna karşı olarak Thrasymakhos (Thrasymachus) doğaya bakıldığında işin hiç de bu şekilde olmadığının, kimilerinin doğaları gereği daha güçlü ve daha zeki olduklarının, güçlü hayvanların zayıfları yediğinin, daha akıllı insanların daha aptal ve az kurnaz olanlara hükmettiğinin görüleceğini ifade etmiş ve buradan hareketle güçlü olanın zayıf olanın efendisi olmasının doğal ve adil olan olduğu sonucuna varmıştır. Bu da yaklaşık 2500 yıl sonra Friedrich Wilhelm Nietzsche tarafından ortaya atılacak olan ünlü üst insan kuramının temellerini teşkil etmektedir.

Yazan: Sosyolog Ömer Yıldırım

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...