Stresin Çevresel Kaynakları Nelerdir?

Aile Sorunları

Tüm sorunların başladığı ve giderildiği yer olarak aile ortamı, anlayış, dayanışma ve sevginin önem kazandığı bir ortam olmalıdır.

Aile içerisindeki ilişkilerin sağlandığı, yaşanan sorunlar karşısında aile üyelerinin birbirine desteği, stres durumlarını aşmada önemlidir. Öte yandan eğer aile içerisinde sevgi ve saygıya dayalı sağlıklı bir ortam kurulamamışsa aile içerisinde yaşanan huzursuzluk ve ailenin bizzat kendisi stres unsuru olmaya başlar. Örneğin, ergenlik döneminde yaşadığı sıkıntılar karşısında ailesinden yeterli desteği göremeyen gencin bir de ailesiyle kuşak çatışması içerisine girmesi dönem itibariyle yaşadığı olaylara ilişkin stresi daha da artıracaktır.

Monoton (Tekdüze) Yaşam Düzeni

Bireyin kendini gerçekleştirememesi, kendine özgü ilgi ve yeteneklerini ortaya koyan bir yaşam sürememesi de aynı şekilde stres unsurudur. Sınırlandırılmış, standartlaşmış bir yaşam bireylerin doğal yaşamlarının sürmelerinin önünde engel teşkil etmektedir. Büyük kentlerde yoğun bir şekilde iş ve ev arasında vakit harcayıp kendi ilgi ve hobilerine ayıramayan insanlar stresin getirdiği zorluklara daha çok maruz kalırlar.

Ekonomik Sorunlar

Gerek ülkedeki gerek dünyadaki ekonomik sorunlar, krizler ve bunların bireye yansımaları hayat pahalılığı, iş bulma, işten çıkarılma, kredi kartı borçları önemli stres unsurları arasında yer almaktadır. Bireyin kendi temel ihtiyaçlarını karşılamada yaşadığı sıkıntılar ya da ek gelir amacıyla fazla mesai ya da ek işler içine girmesi de yorgunluk ve aile yaşantısında sorunları beraberinde getirmektedir.

Siyasi ve Politik Belirsizlikler

Yerleşik ve demokratik bir siyasi yapının olmadığı, siyasi istikrarın olmadığı, kaosun hüküm sürdüğü bir ortamda bireylerin gelecek ve yaşama dair kaygı yaşamaları normaldir. Bireylerin ait olma ihtiyaçlarını gidermeleri için demokrasi ve bütün kurumlar tarafından işletilmesi önemlidir. Farklı ve aykırı görüşlerin baskı altında tutulduğu ortamlar bu sebeple kişiler için başlı başına stres unsuru oluşturabilmektedir.

Sosyal ve Kültürel Değişmeler

Kültürün değişmesi, teknoloji kullanımı ve kentleşme ile ortaya çıkan kimlik sorunları toplumla birey arasında gerilim yaşanmasına neden olabilmektedir. Toplumda yabancı kültürlerin etkisiyle ortaya çıkan değişimler, belirsizliklerle ortaya çıkan kuşaklar arası yaşanan çatışmalar stres nedenleri olarak göze çarpmaktadır.

Trafik ve Yaşam Sorunları

Trafikteki zaman kaybı, trafik içerisinde gerilime neden olan diyaloglar, gürültü, kirlilik stres sebebidir. Burada yaşanan olumsuzluklar bireylerin evlerine ve iş yerlerine taşınmaktadır.

Teknolojik Değişmeler

Değişen teknolojiye uyum sağlamak her zaman kolay olamamaktadır. Hızla gelişen teknoloji ve getirdikleri buna uyum sağlamakta zorluk çeken bireyler için stres verici bir durum olabilmektedir. Örneğin bilgisayar kullanmayı bilmeyen birinin, işinin değişen gereği olarak internet üzerinde yazışmalar yapmayı gerekli kılması bu kişi için strese neden olabilecek bir durumdur. Daha önceleri aslında hiç bilgisayara gerek duymayan kişi artık işini büyütmek için uluslararası yazışmak zorundadır ve bilgisayar kullanmak mecburiyetindedir.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Psikolojiye Giriş” ve 2. Sınıf “Deneysel Psikoloji”, 4. Sınıf “Sosyal Psikoloji” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Psikoloji Ders Kitapları ve MEB Liseler İçin Psikoloji Dersi Ders Kitapları