Simonides ya da Keoslu Simonides MÖ 556 ila MÖ 468 yılları arasında yaşamış; lirik şiirleri, taşlamaları ve epigramlarıyla tanınan Yunan bir şairdir. Simonides, Yunan lirik şairlerinden Bacchylides’in amcasıydı.

Simonides şiir yazmaya memleketi Keos’ta başladı; ancak kısa süre sonra MÖ 6. yüzyılda canlı bir kültür ve sanat merkezi olan Peisistratidlerin (Atina tiranları) sarayına davet edildi. Daha sonra kuzey Yunanistan’daki Tesalya’da Krannon hükümdarı Scopas gibi başka güçlü şahsiyetleri de ziyaret etti.

Simonides, Peisistratid tiranlığının yıkılmasından ve demokrasinin kurulmasından sonra Atina’da yaşamaya başlamıştır. Orada aralarında siyasetçi ve askeri stratejist Themistokles’in de bulunduğu önemli kişilerle yakın ilişki içindeydi ve dithyrambic yarışmalarında sayısız başarı elde etti. Yarışmada Simonides Marathon Savaşı’nda ölenlerin anısına yakılan ağıtları bestelemek üzere seçilmiştir. Thermopylae’deki Spartalı kayıplar için yazdığı ünlü bir methiye de dahil olmak üzere Pers Savaşları’ndaki Yunan zaferlerini övmüştür.

Simonides, Spartalı general ve kral naibi Pausanias ile yakın ilişkilerini sürdürmüştür. Siraküza tiranı I. Hieron ve Akragas tiranı Theron’un saraylarının misafiri olarak Sicilya’ya gitti; oradaki gelenek onu ve Bacchylides’i Pindar’ın rakipleri olarak gösterir. İki tiranın aralarında çıkan tartışmada onları barıştırdığı söylenir.

Simonides’in geniş edebî külliyatından günümüze sadece çoğu kısa olan fragmanlar kalmıştır. Bir ölümü, bir zaferi ya da anılmaya değer diğer olayları onurlandırmak için anıtların üzerine kazınmak üzere yazılmış, epigram tarzında pek çok beyit vardır. Şair Catullus ve Horace ile eğitimci Quintilian’ın övgüsünün de gösterdiği gibi, Simonides’in threnoi‘leri, yani cenaze törenlerinde kullanılan ağıt türküleri Antik Çağ’da özellikle çok meşhurdu, çünkü etkileyici şiirleri ölüye övgüyle birleştirme dehasını gösteriyorlardı.

Simonides, bir spor başarısının onuruna söylenen şarkı anlamına gelen epinicion‘un gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Tarihi (MÖ 520) ve galibi (erkek boksu için Karystuslu Glaukos) kesin olan en eski epinikionun yazarıdır. Simonides zaferi ironik ve mizahi göndermelerle överken, fragmanlar Pindar’ın yüksek ciddiyetiyle tezat oluşturan epinik bir ton sergiler. Simonides özlü söz söyleme eğilimi ve uzun uzadıya anlatımı reddetmesiyle tanınır. Şiiri konuşan bir resim, resmi de dilsiz bir şiir olarak tanımlamıştır.

Simonides’in çalışmaları ve felsefesi

Scopas’a övgü gibi uzun fragmanlarından, Pindar’ın dünya görüşünün temeli olan aristokratik etiğin doğuştan gelen ve mutlak değerlerini sorgulayan özgün ve uyumsuz bir kişilik ortaya çıkar. Buna karşın Simonides‘in dünya görüşü, yeni ticari sınıfların yükselişiyle belirlenen toplumsal ortamla uyum içindedir. Ahlaki bakış açısı pragmatik, gerçekçi ve görecelidir; insan başarılarının kusurlu ve zayıf olduğunun bilincindedir.

Simonides, şiir sipariş eden bir haminin şaire adil bir ücret ödemesi gerektiğinde ısrar ederek şiirsel faaliyet anlayışını ve pratiğini değiştirmiştir. Simonides’in profesyonel politikası onun açgözlülüğüyle ilgili pek çok anekdota yol açmıştır. Antik Çağ’da en ünlüsü Tesalyalı Scopas için yazmakla vazifelendirildiği bir şiirle ilgiliydi. Simonides şiiri teslim ettiğinde, Scopas ona anlaştıkları miktarın sadece yarısını ödemiş ve geri kalanını şairin şiirin büyük bir kısmını övgülerine ayırdığı Dioscuri’den almasını söylemiştir. Scopas’ın zaferini kutlamak için sarayda verilen ziyafet sırasında, Simonides iki gencin isteği üzerine dışarı çağrıldı; dışarı çıktığında gençler gitmişti. Daha sonra saray çöktüğünde ve kendisi tek başına hayatta kaldığında, gençlerin Dioscuri olduğunu anlamıştır. Ücret almakta ısrar eden ve bir ezberleme yönteminin keşfiyle anılan Simonides, 5. yüzyıl Sofistlerinin öncüsü olarak görülebilir.

1992’de Simonides‘in ağıtlarının yeni papirüs parçaları yayımlandı; bunlar arasında Plataea Savaşı (MÖ 479) üzerine yazılmış ve Spartalıların belirleyici rolünün vurgulandığı uzun bir kompozisyonun parçaları da vardı. Parçalar arasında ayrıca pederastik eserler ve symposia (akşam yemeği partileri) için yazılmış şiirler de bulunmaktadır.

Yazan: Sosyolog Ömer Yıldırım