Felsefe hakkında her şey…

Öz Nedir, Ne Demektir?

20.11.2019
12.062
Öz Nedir, Ne Demektir?

Bir nesneyi neyse o şey yapan gereçlerin tümüne, öz denir. Tarih boyunca öz için değişik tanımlar yapılmıştır. Örneğin öz, Platon’a göre, idea demektir. Ona göre bütün varlıkların özleri ideadır.

Aristoteles öz deyimini deyimi metafiziğinde ve mantığında değişik anlamlarda kullanmıştır. Aristoteles metafiziğinde öz deyimi töz ile anlamdaştır. Bu anlamda öz deyimi, töz deyiminden soyut ve varlık deyiminden düşünsel olmasıyla ayrılır.

Aristoteles mantığında öz somut varlıktır. Şöyle ki Aristoteles “insan ve at özdür.” demektedir. Bu somut özleri de birinci ve ikinci özler olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Aristoteles için birinci özler bireysel olarak, ikinci özler ise türdeş olarak ele alınan özlerdir.

Fransız varoluşçusu Sartre’a göre öz, varlaşmayla meydana gelir ve varoluştan önce yoktur. İnsan, kendini ne yapar ve nasıl yaparsa odur. İnsandan başka bütün varlıklar önceden belli bir öz’e göre varlaşırlar.

Örneğin bir masa yapmak için önce masanın özünü tasarlarız, sonra testereyi ve keresteyi alıp o özü varlaştırırız. Bir bezelye taneciği bezelye özünden, bir papatya yaprağı papatya özünden meydana gelir. İnsansa bir insan özünden meydana gelmez, insanın özü varoluşundan sonradır. Sartre’a göre öz, varlığı belirleyen anlamındadır ve varlığın herhangi bir özle belirlenmediği dile getirilmiştir.

Alman düşünürü Kant’a göre de öz, kendinde şey ve phenomenon karşıtı olarak noumenon’dur. Asla bilinemez. Bizler sadece nesnelerin görünüşlerini bilebiliriz, kendinde ne olduklarını bilemeyiz.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 2 YORUM
  1. Ilyas dedi ki:

    öyle bir anlattın ki 15 kere okumadan anlamadım, “insan, at” özdür ney şimdi, “insan ve at birer özdür” desene kardeş bunun gibi nice anlatım hataları yapmışsın, senin türkçe öğretmenin o meşhur röportaj esnasındaki herkesin giydiğine kimse karışamaz diyen herif falan mıydı ? şu türkçeyi biraz adam akıllı kullanında millet bişey öğrensin, yazdılarınızı siz hariç çok az kişi anlıyor, hayır zaten anlamasın diyorsanız neden yayımlıyorsunuz ? gidin kendi farkındalığınızı kendi köşenizde yaşayın, vikipedi bir siz iki yeminle yıldım artık

    1. Ömer YILDIRIM dedi ki:

      Sizin anlama sorunları yaşamanız, metnin açık olmadığı anlamına gelmez; zira metin son derece açık ve seçiktir. Güzel Türkçemizde virgül, “ve” sözcüğünün yerine kullanılmakta ve “ve” sözcüğü de virgülün yerine kullanılmaktadır. Bu “Senin adın ne?” sorusunun yerine “Senin ismin ne?” diye sormakla eş değerdedir. Siz “Senin adın ne?” diye sorulduğunda “isminizin” sorulduğunu anlamıyorsanız, burada problem soruda değil, sizin anlam ağınızdadır.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...