Felsefe hakkında her şey…

Lactantius

30.03.2023
546
Lactantius

Lactantius, ya da tam adıya Lucius Caecilius Firmianus Lactantius (Caecilius bazı kaynaklarda Caelius olarak da geçmektedir) MS 240 ila MS 320 seneleri arasında yaşamış olan Hristiyan apolojist düşünürdür.

İlgili konu: Apolojistler kimdir?

Özellikle 4. yüzyılın başlarında ortaya çıkan Hristiyanlık karşıtı sistemlerin felsefi cevaplarını içeren “Divine Precepts” isimli kitabı, döneminin en çok değer gören metinlerinden birisi olmuştur. Zira bu kitap Hristiyanlığın hayata karşı tutumunu ele alan ilk sistematik Latince metindir. Bundan ötürü Lactantius, Rönesans hümanistleri tarafından “Hıristiyan Cicero” olarak da adlandırılmıştır.

Lactantius ününü artırdığı dönemde Roma İmparatoru Diocletian tarafından Nicomedia’ya (günümüzde İzmit) retorik öğretmeni olarak gönderilmiştir. Fakat imparatorun Hristiyanlara karşı sergilediği sert tutumu ve uyguladığı yaptırımları gören Lactanius buna muhalefet ederek MS 305 senesinde imparator tarafından atandığı görevinden ayrılarak Batı’ya gitmiştir. Lactanius 317 senesinde, dönemin imparatoru olan Konstantin’in oğlu Crispus’a öğretmenlik yapmak amacıyla günümüzde Almanya’nın bir şehri olan Trier’de yaşamaya başlamış ve yaşamının sonuna kadar çalışmalarını bu şehirde sürdürmüştür.

Lactantius’tan günümüze yalnızca onun Hristiyanlıkla ilgili kaleme aldığı yazıları ulaşmıştır. En bilinir eseri olan “Divine Precepts” ise o dönemde yaşamış olan diğer yazarların tanıklıklarına dayanmaktadır. Lactantius bu eserinde Pagan kültlerini yanıltıcı hurafeler olarak adlandırarak reddetmiş, bunun yerine teistik bir inanç sistemi olarak Hristiyan dinini önermiştir.

Bir diğer eseri olan “On the Death of Persecutors”ta ise Lactantius, Hristiyan Tanrı’sının, Stoacı deistik anlayışın mesafeli ve umursamaz Tanrı’sının aksine, insanlar arasındaki adaletsizliği düzeltmek için yaşama müdahalede bulunabileceğini savunmuştur. Ayrıca yine bu kitapta Roma hukukunun Latinlerin aequitas (eşitlik) kavramına dayandırılmasındansa insan türünün İsa Mesih aracılığıyla evrensel kardeşlikte birleştirecek olan ilahi kudrete, yani Hristiyanlık doktrinine dayandırılarak mükemmelleştirilebileceğini ileri sürmüştür.

Dini popüler ahlaka indirgeyerek sığ bir görüşle sınırlayan Lactantius, Hristiyan öğretisini yaymaktan çok çoktanrıcılığın iç çelişkilerine yönelmiş ve bu yönelimle Hristiyan ahlakının savunuculuğunu yapmıştır.

Yazan: Sosyolog Ömer Yıldırım

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...