İskenderiyeli Theon Kimdir?

İskenderiye, Mısır’da yaşamış Yunan bilgin ve matematikçidir. Öklid’in elementleri ve Klaudyos Batlamyus ‘un el çizelgeleri ile ilgili çeşitli yorumlar yazdığı gibi üzerlerinde eklemeler ve düzeltmeler de yapmıştır. Ayrıca matematik üzerine ün kazanmış olan Hypatia ’nın da babasıdır.

Biyografi geleneği, Theon’u Mouseion’dan biri olarak tanımlar; aslında hem İskenderiye kütüphanesi hem de Mouseion bir yüzyıl önce imparator Aurelian’ın Palmira İmparatorluğu kraliçesi Zenobia ile olan mücadelesi sırasında yok edilmiştir. Bazı bilginler ise Hristiyan Roma İmparatoru 1. Theodosius’un emriyle piskopos Theophilus tarafından kapatıldığını düşünmektedirler. Sokrates Scholasticus tarafından cinayet sebebi “halkı şiddete teşvik eden politik kıskançlık” olarak gösterilen Hypathia’nın babasıdır.

Theon’un en uzun ömürlü çalışması M.S 364 civarı basılan ve 19.yüzyılda resmileşen Öklid’in Elementleri’ne olan eklemesi denilebilir. Bu çalışmasının hacmine, büyüklüğüne karşın çalışmanın, Theon’un Helenistik öncelleri tarafından önemli çalışmalar üzerine yapılmış yorumları içerdiği söylenebilir. Bunlar Öklid üzerine “konferansları” (Synousiai), Batlamyus’un el çizelgelerini ve Almages’i ve teknik şair Aratus üzerine yorumları içerir. El çizelgeleri üzerine yorumlarından bir tanesinde Theon, belirli antik astrologların ekinoksların devinimlerinde sonsuz harekette durağanlık olmasından ziyade, her 640 yılda bir bunun yerine ters yönelme olduğunu ve son tersliğin M.Ö 158 de olduğuna inandıklarını belirtir. Theon bu teoriyi tanımlar ancak desteklemez. Bu düşünce 9. yüzyılda, Thabit ibn Qurra’ya ekinoks deviniminin salınımı üzerine (yanlış olarak) devinim oranından etkilendiğine inandığı bir varyasyonu açıklamak için ortaya bir teori çıkarmasına ilham vermiştir.