Felsefe hakkında her şey…

İş Bölümü Nedir? Adam Smith’in İş Bölümü Anlayışı

02.11.2019
2.749

Pazar ekonomilerinin ortaya çıkışı hakkındaki açıklamasında Smith pazarlık yapma yeteneğimizin bir zamanlar evrensel bir gereklilik olan her insanın ya da en azından her ailenin ekonomik olarak kendine yeterli olması durumuna son verdiğini iddia eder.

Pazarlık sayesinde gittikçe daha az mal üretmeye yoğunlaşmak, sonunda sadece bir tek mal üretmek ya da tek bir hizmet sunmak, bununla da isteiğimiz diğer her şeyi değiş-tokuş etmek mümkün hale gelmiştir. Bu süreç takas gereksinimini ortadan kaldıran paranın icadıyla devrim geçirmiştir. Smith’e göre o zamandan itibaren sadece çalışamayanlar yardımseverlerin eline bakmak zorunda kalmışlardır. Onlar dışındaki herkes emeğini -ya da emeğiyle kazandığı parayı- başka insanların emeğiyle ortaya çıkan ürünlerle değiş-tokuş etme için pazar yerine gelir.

Kendimiz için her şeyi tedarik etme gereksinimimizin sona ermesi belirli yetenekleri olan (fırıncı ya da marangoz gibi) insanların ortaya çıkmasına ve ardından çalışanlar arasında Smith’in “iş bölümü” adını verdiği duruma yol açmıştır. Bu Smith’in uzmanlaşma için kullandığı, yani bireyin sadece tek tip iş peşinde koşmadığı, ama pek çok insan tarafından paylaşılan bir işin bir bölümünü yaptığını anlatan terimdir.

Smith, uzmanlaşmanın önemini bir metal iğnenin fabrika sistemine uyarlandığında nasıl radikal bir gelişme sağladığını anlatır: Bir insan tek başına 20 kusursuz iğne üretmekte zorlanırken 10 kişiden oluşan bir grup, her biri başka bir işle uğraşarak, yani iş bölümü yaparak, örneği biri teli çekerek, diğeri düzelterek, bir başkası keserek ve bir başkası da ucunu sivrilterek, günde 48.000 iğne yapabilmektedir. Bu sistemde her işi ayrı yapan her kişi, kendi işinde uzmanlaşmıştır.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...