Felsefe hakkında her şey…

Eliza Deneyi Nedir?

12.05.2020

Joseph Weizenbaum (1923-2008) adında bir bilgisayar bilimcisi 1964-1966 yılları arasında Eliza adında bir program geliştirir.

Eliza, doğal dili işlemeye çalışarak bilgisayar ile insan arasında etkileşim kurmaya çalışan bir bilgisayar programıdır. Program bir hastanın yazı makinası aracılığıyla sohbet ettiği doktormuş gibi davranır. Aşağıdaki bölüm hasta ile Eliza arasında geçen diyalogun bir bölümüdür (Weizenbaum 1976, s. 3-4):

  • H: Bütün erkekler aynı.
  • E: Ne şekilde?
  • H: Öyle ya da böyle hep canımızı sıkıyorlar
  • E: Özel bir örnek aklına geliyor mu?
  • H: Peki, buraya gelmeme erkek arkadaşım neden oldu
  • E: Erkek arkadaşın buraya gelmene neden oldu
  • H: Çoğu zaman bunalımda olduğumu söylüyor
  • E: Bunalımda olduğunu duyduğuma üzüldüm
  • H: Bu doğru. Mutsuzum.
  • E: Buraya gelmenin mutsuz olmanı engellemeye yardımcı olacağını düşünüyor musun?
  • H: Biraz yardıma gereksinimim var, orası kesin.
  • E: Biraz yardım alman sana ne sağlayacak?
  • H: Belki annemle iyi geçinmeyi öğrenebilirim

Görüldüğü bu bölümde bir psikiyatrı temsil eden Eliza anlayış gösteriyormuş gibi bir izlenim vermektedir. Ne var ki program tek yaptığı, anahtar sözcüklerden yola çıkarak hastanın kendi cümlelerini döndürmekle ilgilidir.

Belki de gelecekte böylesi programlar pek çok meslek dalında insanın yerine alacak. Yine de sorumuz yanıtlanabilmiş değil. Bir programın kimi alanlarda insandan daha işlevsel olabilmesi ne anlama gelir? Yapay zekâ kendini oluşturan mekanik düzenlilikleri aşabilir mi?

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...