Demokritos’un din ve tanrı anlayışı

Demokritos’un atom öğretisi tutarlı bir materyalizm şeklinde ilerlemektedir. Evrende yer alan her şey atomlarla bağlantılı olarak açıklanacaksa din mevzuu bunun dışında bırakılamaz. Demokritos’un tanrıların varlığına gerçekten inanıp inanmadığı açıklığa kavuşturulması zor bir mevzu olmakla birlikte, o, var olmaları halinde tanrıların evrenin işleyişine herhangi bir şekilde müdahil olabileceklerini düşünmez (Bailey, 1964, 175).

Esasen bu, onun zorunluluk doktrinin de mantıkî bir sonucu olarak görülebilir. Zira Demokritos’un atomizmi, evrendeki işleyiş bakımından istisnai durumların mevcudiyetini asla kabul etmemektedir. Zorunluluk ilkesi bütün varlıkları bağlamaktadır. Bu nesneler için olduğu kadar insanlar ve hatta tanrılar açısından da geçerlidir.

Tanrılar, tıpkı insanlar gibi, atomlardan meydana gelmişlerdir. Onların ölümsüzlüğü insanlara kıyasla daha uzun süre yaşıyor olmalarından ibarettir. Mutlak bir ölümsüzlük yoktur. Tanrılar insanlardan daha güçlü ve daha akıllıdırlar, bu nedenle saygıyı hak etmektedirler. Fakat ölüm korkusunun temelsiz olması gibi tanrılar karşısında duyulan korku ve endişenin de herhangi bir makul gerekçesi yoktur. Tanrılar ne kadar güçlü olurlarsa olsunlar onların da boyun eğdiği bir kural vardır. Bu kural zorunluluktur (Weber, 2014, s. 2. 47). Bu itibarla, Demokritos’un din ve tanrı anlayışının da bütünüyle materyalist bir mahiyete sahip olduğu görülmektedir.

Kaynak: İLKÇAĞ FELSEFESİ, s. 67-68, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 3550, AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 2384