Davranışçı Dil Gelişimi Kuramı Nedir?

Bir davranışçı görüş savunucusu olan B.F. Skinner (1957), konuşmanın tıpkı diğer davranışlarda olduğu gibi, işlevsel şartlanma yoluyla kazanıldığı görüşünü ortaya atmıştır. Bebek birtakım sesler çıkarırken ebeveynler bu seslerden en çok sözcüğe benzeyenlerini gülümseyerek, kucaklayarak ve konuşarak pekiştirir.

Bebekler sesleri önceden tesadüfi ve taklidi olarak çıkarmaktadırlar. Bu seslerden özellikle yetişkin konuşmasına benzeyen seslerin ebeveynin dikkatini çekmesiyle hemen pekiştirilmesi, çocuğun bu benzeyen sesleri daha çok çıkarmasına neden olmaktadır. Bazı davranışçılar, çocukların bütün cümleler ve kalıplar gibi karmaşık yapıları kullanmayı nasıl öğrendiklerini açıklamak için taklitçilik görüşünü ortaya atmışlardır. Konuşmayı ilerletmek için taklitçiliğin pekiştirmeyle birleştirilebileceğini ifade etmişlerdir. Ebeveynler, “Yemek istiyorum.” demesi için bu cümleyi tekrarlarken çocuk, “Yemek istiyorum.” derse hemen pekiştirilerek (övgü gibi) bir ödül kazanır. Çocuk seslerin benzerini çıkarmada yetersiz kalırsa ödül almaz. Böylece çocuk ödül ile eşleştirilmiş sesleri eşleştirilmemiş seslerden ayırmaya başlamaktadır.

Pekiştirme ve taklitçilik erken dil gelişimine katkıda bulunurken, dil gelişimini kazanmayı tamamen açıklamak yerine daha çok destekleyici görüşler olarak görülmektedir. Sözcükleri, kendisinin bile daha önce hiç duymadığı bir şekilde birleştirir.

Kaynak: ATA-AÖF, GELİŞİM PSİKOLOJİSİ, Doç. Dr. Birol ALVER