Birincil Gruplar ve İkincil Gruplar
Birincil Gruplar ve İkincil Gruplar konusunda birincil grup (primary group) kavramını ilk kez, Amerikalı sosyolog Charles Horton Cooley, Social Organization (Toplumsal Örgütlenme, 1909) adlı kitabında kullanmıştır.
BİRİNCİL GRUP NEDİR?
Cooley, birincil grup kavramı ile yakın, yüz yüze ilişkiler kurulan ve dayanışmanın hâkim olduğu grupları tanımlamaktadır. Bu gruplar, bireyin toplumsal doğasının ve ideallerinin oluşumunda temeldir.
Yakın ilişkiler sonucunda, bireysellikler belli bir ortak bütün içinde kaynaşmaktadır ve bu bütünlük, en basit şekilde “biz” olarak tanımlanmaktadır (Cooley, 1962, s.113114).
Bu yakın ilişkilerin ve dayanışmanın var olduğu, gruplar arasında en önemlileri aile, arkadaşlar, komşular ve akrabalar ile çocukların oyun gruplarıdır. İnsanlar, birincil grup içerisinde toplumsal yaşamı öğrenmektedir.
Aile, birincil gruplara bir örnektir.
Cooley, birincil grupları, insan neslinin bakıldığı, korunduğu ve buna bağlı olarak grup üyeleri arasında güven verici ilişkilerin kurulduğu yerler, olarak tanımlamaktadır (Özkalp, 1998, s 257).
Kişinin en erken deneyimlerinin oluştuğu birincil grup, ailedir. Aile, bireyin hayatında uzun süre etkili olan bir toplumsallaşma grubudur. Bireyin toplumsal benliğinin oluşumu, büyük ölçüde ailesiyle temas ve iletişimi sonucunda gerçekleşmektedir (Fichter, 2006, s.71).
Bireyin ilişkide bulunduğu arkadaş ve benzeri gruplar da yakın ilişkiler kurulduğu için, birincil gruplar arasında yer almaktadır.
Üye sayısı az olan birincil gruplar, resmî olmayan, uzun süreli ve yakın ilişkiler içindeki insanların, düzenli etkileşiminden oluşmaktadır.
İnsanların bağlılıklarının yüksek olduğu birincil gruplar, bireyin ve toplumun biçimlenmesinde en önemli unsur olarak görülmektedirler (Bozkurt, 2005, s.154). Bununla birlikte Cooley, toplumu, küçük grupların birbirlerine kenetlenerek oluşturdukları bir ağ olarak ifade etmektedir (Bilton, vd., 2008, s.500).
İKİNCİL GRUP NEDİR?
Cooley, hiçbir zaman ikincil grup sözünü kullanmamakla birlikte, birincil grupların karşıt özelliklerini taşıyan gruplar için ikincil grup kavramının kullanıldığı görülmektedir (Özkalp, 1998, s. 258)
İkincil gruplar, bireylerin gönüllü ve belli bir amaca yönelik olarak, genellikle bir anlaşma aracılığıyla katıldığı gruplardır. İkincil grup ilişkileri, yasa ve kurallarla, resmi sözleşmelerle düzenlenmiştir (Fichter, 2006, s.72).
Şirket çalışanları, ikincil gruplara bir örnek teşkil etmektedir.
Birincil gruplardaki yakın ve gayri resmî ilişkilerin yerini, ikincil gruplarda resmî ilişkiler almaktadır.
İkincil gruplarda, üyeler arasında karşılıklı yükümlülükler ve haklar, yazılı yasalarla, yönetmeliklerle ve kurallarla belirlenmiştir (Özkalp, 1998, s. 258). İkincil grup üyelerinin, öncelikli olarak, sorumlu oldukları görevleri yerine getirmeleri beklenmektedir.
Resmî örgütler olarak dernekler, şirketler, siyasi partiler, bankalar ve sendikalar, ikincil gruplara örnek gösterilebilir.
İkincil gruplarda, belli bir amacı gerçekleştirmek üzere bir araya gelen bireyler arasındaki ilişkilerde etkileşim sınırlıdır ve kurallar büyük önem taşımaktadır. İnsan ilişkilerinin, belirli rollere göre şekillendiği ikincil gruplarda toplumsal kontrol, rasyonel ve hukuki bir düzende gerçekleşmektedir (Bozkurt, 2005, s.155).
Kişiler, aynı zamanda, hem birincil grupların hem de ikincil grupların üyesi olabilmektedir. Örneğin, kişinin ailesi birincil grubunu ifade ederken; üyesi olduğu iş yerinde çalışanlar, ikincil grubunu oluştururlar (Fichter 2006, s.72).
Kaynak: T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2387, AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1384
