Özgecilik nedir? Altruizm
Altrüizm ya da özgecilik hiçbir çıkar düşüncesine dayanmayan duygulara değer veren anlayıştır.
Altrüizm, bencilik’e karşıt olarak Fransız düşünürü Auguste Comte tarafından ileri sürülmüş bir yaklaşımdır. Gerçek özgecilik, toplumsal bir ilişkidir ve bireyle toplumun gerçek uyuşumuyla belirmektedir.
Bir diğer adıyla diğerkâmlık olarak da bilinen Altrüizm, “başkalarının yararını da kendi yararı kadar gözetmek” ya da “diğer insanlara maddi veya manevi kişisel çıkar gözetmeksizin yararlı olmaya çalışmak” ve “bencillik karşıtı hareketlerde bulunmak” olarak da tanımlanabilmektedir.
Özgecilik, tanımlarından da anlaşılabileceği gibi, “kendi gelişim gereksinimlerini bir kenara itip yalnızca başkalarının çıkarlarını sağlamaya çalışma” anlamında değil, başkalarını da kendisi kadar düşünme, başkalarını da kendisi kadar sevme ya da başkalarının yararını da kendi yararı kadar gözetme anlamında kullanılır.
Altrüizm, bir bakıma, kişinin bir parçası olduğu toplumda kendi üzerine düşen vazifeleri yerine getirmesidir. Bu şöyle açıklanır:
İnsanoğlunun bireysel (diğer insanlardan ayrı olarak) yaşaması doğal yapısına aykırıdır. İnsan toplu yaşama gereksinimi içinde olan bir varlıktır. Bakıma en fazla muhtaç olan yavrunun insan yavrusu olması bunun açık bir örneğidir.
Bireyin içinde bulunduğu toplum, çeşitli organlardan oluşan bir organizmaya benzetilecek olursa; diğerkâmlık ya da özgecilik, bireyin bir parçası veya bir organı olduğu organizmanın yararı uğruna, organizmada kendi üzerine düşen vazifeleri yerine getirmesidir.
Dolayısıyla, diğerkâmlık aslında kişinin menfaatlerinden vazgeçmesi değil, tam tersine yüksek menfaatlerini düşünmesidir. Çünkü organizmanın kusursuz işlemesindeki bir aksaklık kendisine de yansıyacak ve kendi çalışmasında da birtakım rahatsızlıklara yol açacaktır.
Ayrıca, bağlı bulunduğu organizmanın gelişmesi ve yükselmesi, kendisinin de gelişmesi ve yükselmesi demektir. Sonuç olarak özgecilik, toplu yaşamanın gereklerini yerine getirmek olarak da açıklanabilir.
Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım