Felsefe hakkında her şey…

Küresel Bir Ekonomi Nasıl İşler?

10.05.2020

Küreselleşme yönlendiren önemli faktörlerden biri dünya ekonomisinin bütünleşmesidir.

Daha önceki dönemlere karşıt olarak küresel ekonominin temeli artık birincil olarak tarım ya da sanayi değildir. Bunun yerine, küresel ekonomide bilgisayar yazılımı, medya ve eğlence ürünleri ile İnternete dayalı hizmetler gibi sanal etkinliklerin giderek egemenliği artmaktadır.

Bilgi toplumunun ortaya çıkışı, teknolojiden anlayan ve bilgi işlem, eğlence sektörün ve telekomünikasyondaki yeni gelişmeleri kendi gündelik yaşamlarıyla bütünleştirmeye istekli geniş bir tüketici kitlesini ve bir tür tüketim toplumunu yaratmıştır. Küresel ekonominin kendi işlemleri, bilgi çağında ortaya çıkan değişmeleri yansıtmaktadır.

Artık, ekonominin pek çok yönü bugün, ulusal sınırlarda durmayan, onları aşan ağlar yoluyla işlemektedir. Küreselleşen koşullarda rekabet gücüne sahip olmak için iş dünyası ve şirketler kendilerini, daha esnek ve daha az hiyerarşik bir yapıya sahip olacak biçimde yeniden yapılandırdılar. Üretim pratiklerini ve örgütsel kalıplarını daha esnek hâle getirdiler. Buna bağlı olarak şirketlerin başka firmalarla ortaklık düzenlemeleri yaygınlaşmış ve hızla değişen küresel piyasada iş yapabilmeleri için dünya çapındaki dağıtım ağlarına katılmaları zorunlu hâle gelmiştir. Bunun sonucunda da ulus ötesi şirketler ortaya çıkmıştır.

Küreselleşmeyi yönlendiren pek çok ekonomik etken arasında, ulus ötesi şirketlerin rolü özellikle önemlidir. Ulus ötesi şirketler birden fazla ülkede mal üreten ya da hizmet pazarlayan şirketlerdir. Bu şirketler, ülke dışında bir ya da iki fabrikası olan görece küçük şirketler olabileceği gibi işlemleri bütün dünyayı kaplayan dev uluslararası girişimler niteliğinde de olabilir. En büyük ulus ötesi şirketlerin bazıları bütün dünyaca bilinir. Ulus ötesi şirketlerin ulusal bir üssü olduğu durumda bile bunlar küresel piyasaların ve küresel kârların peşine düşerler. Ulus ötesi şirketler ekonomik küreselleşmenin kalbinde yer alırlar.

Bu şirketler bütün dünyadaki ticaretin üçte ikisinden sorumludur; dünya üzerinde yeni teknolojilerin yayılmasına aracılık ederler ve uluslararası finansal piyasalardaki büyük oyunculardır. Dünyanın önde gelen ulus ötesi şirketleri ekonomik bakımdan dünyadaki ülkelerin çoğundan daha büyüktür.

“Elektronik ekonomi”olgusu, ekonomik küreselleşmenin altında yatan bir başka etkendir. Bankalar, şirketler, fon yöneticileri ve bireysel yatırımcılar, bir fareyi tıklayarak fonlarını uluslararası düzeyde hareket ettirebilirler. Ancak “elektronik para”nın anlık olarak yer değiştirme yeteneği büyük riskleri de beraberinde getirmiştir. Büyük miktarlarda sermaye aktarımı uluslararası finansal krizleri tetikleyerek ekonomileri istikrarsızlaştırabilir. (Anthony Giddens, Sosyoloji, s. 88-91, Düzenlenmiştir.)

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...