Kültürün Ögeleri Nelerdir?
Kültür, çok anlamlı ve geniş çerçeveli bir kavramdır. Kültürün bu çok anlamlılığı ve geniş çerçeveli yapısı, onun pek çok farklı bileşenden oluştuğunu gösterir. İçinde her türlü inancın, davranış kalıplarının ve türlü davranışların, insanın var ettiği maddî araçların yer aldığı kültür dünyası, bütün insanlara yaşamlarını sürdürürken yardımcı olur ve aynı zamanda da bu insanlardan faydalanarak kendisini geliştirmeye devam eder.
İnsanların duygularını ve inanışlarını doğrudan doğruya etkileyen belirli davranış biçimleri ve sosyal alışkanlıklar olan âdetler, örfler ve gelenekler ailesinin bütününe, “kökleşmiş kültür ögeleri” adı verilir. Bunları şöyle sınıflandırıp tanımlamak mümkündür:
Örfler, Töreler, Âdetler
Bir toplumun kültür yapısında kanun yerine geçebilecek kadar güçlü; fakat yasalarla belirlenmeyen, halkın kendiliğinden uyduğu kurallar, davranışlar ve alışkanlıklar bütününe örf ya da töre denir. Örfler, kültürel yapıların ürettiği değerler sisteminin temelinde yer alır ve bütün sosyokültürel yapılar üzerinde etkili oldukları için zamanla resmî yasalar hâline de gelebilir.
Âdet, bir şeyi eskiden beri görüldüğü gibi yapma alışkanlığı olarak adlandırılır. Âdetler de örfler gibi herhangi bir yasal yaptırım uygulanmaksızın toplumun kendiliğinden uymaya, yapmaya alışageldiği ve o toplum tarafından yapılmasının gerekli olduğuna inanılan davranış kalıbıdır. Nişan, düğün, evlenme törenleri; yemek yeme, komşuluk, misafirlik şekilleri; büyük ve küçüklerin birbirleri arasındaki ilişkiler âdetlere örnektir.
Gelenekler
Gelenek, bir toplumda, bir toplulukta eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa iletilen, yaptırım gücü olan kültürel kalıntılar ve alışkanlıklardır. Gelenekler mensup oldukları kültürün bireyleri arasında ortak bir ruh ve dolayısıyla sağlam bir yapı oluşturarak kültürlerin devam etmesinde rol oynar. Örneğin ülkemizde özellikle köklü okulların uyguladığı “Pilav Günleri” organizasyonları, devamlılıkları itibarıyla gelenekselleşebilir ve saygınlığı ile kuşaktan kuşağa aktarılarak temellerini sağlamlaştırabilir.