Kritik Düşünce ve Felsefe

Şu anda yaptığınız her şey düşünme yönteminiz tarafından belirlenir. Hissettiğiniz her şey -tüm duygularınız- düşünceniz tarafından belirlenir. İstediğiniz her şey tüm arzularınız düşünceleriniz tarafından belirlenir.

Kendi adınıza bu fikri test edin. En güçlü duygularınıza ait örnekler, daha sonra da bu örneklerle ilgili düşünceyi belirleyin. Örneğin, üniversite için heyecan hissediyorsanız bunun sebebi üniversitede başınıza iyi şeyler geleceğini düşünmenizdir. Derse girmeye çekiniyorsanız bunun sebebi muhtemelen dersin çok sıkıcı ya da çok zor olacağını düşünmenizdir.

Daha iyi bir düşünür olup olmayacağınızı belirleyecek olan tek şey, pratik yapmaya olan isteğinizdir. İyi düşünenlere ait bazı özellikler şunlardır:

• İyi düşünenler, düşünceleri hakkında düşünürler. Düşündüklerini sorgulamadan kabul etmezler. Bunun için kadere güvenmezler. Düşüncelerini fark ederler. Düşüncelerini yansıtırlar. Düşüncelerine göre davranırlar.

• İyi düşünenler, son derece amaca yöneliktir. Sadece yapmazlar. Yaptıklarının sebebini ve ne ile ilgili olduğunu bilirler. Amaç ve öncelikleri açıktır. Davranışlarının amaçlarına uygun olup olmadığını sürekli kontrol ederler.

• İyi düşünenler, düşünme kalitelerini artıracak entelektüel araçlara sahiptirler. Düşüncelerini açık bir şekilde ifade etmeyi, bu düşüncelerin doğruluğunu ve hassasiyetini nasıl kontrol edeceklerini bilirler. Soruya nasıl odaklanacaklarını ve bu sorunun kendi amaçlarına uygun olup olmadığına nasıl emin olacaklarını bilirler.

• İyi düşünenler, düşüncelerini, duygu ve arzularından ayırabilirler. Bir şeyi istemenin onun gerçekleşeceği anlamına gelmediğini bilirler. Geçerli bir sebep olmaksızın bireyin öfkelenebileceğini, korkabileceğini ve güvensiz hissedebileceğini bilirler. İncelenmemiş duyguların kararlarını belirlemesine izin vermezler.

• İyi düşünenler her zaman düşünmenin güçlü ve zayıf yanlarını belirleyerek düşünceyi geliştirirler.

Kaynak: Richard Paul’ün ve Linda Elder’in “Kritik Düşünce” isimli kitabından kısaltılarak alınmıştır.