İbn-i Meymun (Maimenides) Kimdir?

İbn Meymun (bu Arapçadan Türkçeleştirilmiş halidir, Arapçada İbni Memun`dur aslı) ya da gerçek adı Moses Maimuni (Latinceleştirilmiş hali Moses Maimenides) ya da Rambam olarak bilinen 1135-1204 yılları arasında yaşamış Musevi düşünür.

Museviliği Aristoteles felsefesiyle uyumlu hale getirmeye çalışmış olan İbn Meymun, metafiziğin en yüksek insani faaliyet türü olduğunu, fakat bunun herkese açık olmadığını söylemiştir. Tanrı’nın ve dünyanın doğasına ilişkin sağlam ve gerçek bir kavrayışa, yalnızca felsefenin erişebileceğini öne süren İbn Meymun, Tanrı’nın varoluşunu tümüyle Aristoteles’in koyduğu ilkelere dayanarak kanıtlamıştır.

Orta Çağ’ın ilk gerçek Aristocusu olan İbni Rüşd’ün izini Moses Maimuni (Lâtince söylenişi: Miamonides, Doğudaki söylenişi ile: İbni Me’mun) isimli bir “Yahudi” filozofu sürdürmüştür ki, onun Ortaçağın belli bir dönemi üzerinde etkisi büyük olmuştur. Maimuni için de “gerçek filozof” Aristoteles’tir ve hiç kimse Aristoteles kadar gerçeğe yaklaşamamıştır.

Aynı şekilde o da Hıristiyanlığın ve öteki dinlerin Aristoculuk ile yorumlanabileceğine inanır. Maimuni İbni Rüşd ile birleşerek, din ile felsefe arasında önemli bir ayrılık olmadığını, yalnız dinin daha çok anımsatıcılarla, felsefenin ise kavramlarla düşünüldüğünü söyler.

Maimuni bazı noktalarda İbni Rüşd’den ileri giderek onu aşar. Maimuni’ye göre din ile felsefenin “ayrılığa” düştüğü her yerde, daha çok felsefeye inanmak gerekir. Bir başka deyişle: Vahye dayanan din kuralları ile felsefi bilgiler arasında bir anlaşmazlık olduğu zaman, dini “sembolik” karşılamak gerekir. Burada ilk kez, “akla dayanan bir din” anlayışı ile karşılaştığımızı söylemeliyiz.

İskenderiyeli Clemens “anlamak için inanıyorum” diyordu. Maimuni’ye göre ise, yalnızca imana dayanan din, ancak bir ilk aşamadır. Bundan sonra, akla dayanan bir din doğacaktır. Ancak bir felsefî bilgi halinde olan dini kurallar bizi kutsal gerçeklere ulaştırabilir. Maimuni de, aynı İbni Rüşd gibi, sonraları Skolastiğin parlak dönemine temel olacak olan, gerçek Aristoculuğun temsilcilerindendir.