Dinin Toplumsal Tabakalaşmaya Etkileri Nelerdir?

Her ne kadar toplumsal tabakalaşma konusundaki görüşlerde “din”in de toplum içinde farklılaşma ve tabakalaşmaya katkıda bulunduğunu söyleyenler çıkmışsa da bu etkiler veya katkılar ekonomik veya diğer toplumsal etkenlere verilen ağırlık nedeniyle ciddi anlamda incelenememiştir.

Bu durum bir bakıma anlamlıdır çünkü toplumda dinden kaynaklanmayan farklılaşmaları ve tabakalaşmaları din ekseninde açıklamak sosyal bilimler mantığı çerçevesinde mümkün görünmemektedir. Bu eşitsizliklerin ve adaletsizliklerin kaynağı toplumsal, kültürel veya ekonomik ise onları bu çerçeveler içinde çözümlemek anlamlıdır. Dolayısıyla dinin toplumsal tabakalaşmaya etkisi eğer birinci düzeyde değil ise dinin toplumsa sınıflar, zümreler, statüler veya mesleki yönelimler üzerindeki etkisini incelemek mantıklı bir çözümleme olmayacaktır.

Ne var ki genel olarak bakıldığında toplumsal tabakalaşmaya dinin etkisinden doğrudan söz edilemese de toplumdaki eşitsizliklerin ve farklılaşmaların din tarafından meşrulaştırılabileceği yönünde muhafazakâr bir görüşün sosyal bilimlere hakim olduğu söylenebilir. Bu görüşün her zaman tutarlı olmadığı, din ve toplumsal tabakalaşma arasındaki ilişkiler daha ayrıntılı bir biçimde incelenirse aşikar bir biçimde görülebilir.

Dinin toplumdaki mevcut eşitsizlikleri ve farklılaşmaları meşrulaştırma tarzlarına dair gösterilen en yetkin örnek, kast sistemidir. Kast sistemi, bir yandan toplumsal tabakalaşmayı bir toplumda en keskin hatlarıyla gösterebilmesi açısından iyi bir örnektir; diğer yandan da toplumsal tabakalaşma ile din arasındaki doğrudan ilişkiyi çözümleyebilmek açısından yetkin bir tablo sunmaktadır.

Ayrıca lütfen bakınız:

Kast Sistemi ve İnanç İlişkisi

Kaynak: T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2991 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1994