Bilinçliliğin Farklı Düzeyleri

Bilinç durumları çeşitlilik gösterir. Uyanıkken, hayal kurarken, hastayken farklı bilinç durumları içinde bulunulur. Bu da bize bilinç durumlarının bir yandan kişisel ve öznel, diğer yandan normal ve normalden farklı olduklarını ve sürekli değiştiklerini gösterir.

Dikkatli uyanıklıktan derin uykuya dek uzanan yelpaze içinde çeşitli bilinç basamakları vardır. Bunları şu şekilde belirtebiliriz:

• Uyanıklılık: Bireyin kendi duyumlarının, kararlarının, düşüncelerinin ve çeşitli uyarıcıların farkında olduğu durumdur. Uyanıklık üç değişik biçimde gerçekleşebilir: Dikkatli uyanıklık: Dikkatin odaklandığı, kişinin tam bir tetikte olduğu (pür dikkat olduğu) uyanıklıktır. Bir doktorun ameliyat anındaki durumu gibi. Gevşek uyanıklık: Bireyin dikkatinin belirli bir uyarıcıya odaklanmadığı uyanıklıktır. Gergin olunmayan, sakin ve rahat bir bilinçlilik hâlidir. Kişinin rahat bir pozisyonda bir eğlence programını izlerkenki hâli gibi. Aşırı uyanıklılık: Yoğun heyecan durumlarında gerçekleşir ve bireyde aşırı canlılık vardır. Seçim sonuçlarının açıklanmasını bekleyen bir milletvekili adayının durumu gibi.
• Baygınlık: Kısa süreli, yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. Beyne giden kan akışının azalması sonucu oluşur.
• Koma: Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin ve dışardan gelen uyarılara karşı tepkinin azalması ya da yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır. Bilinçsizlik hâli bir saatten fazla sürdüğünde koma sayılır. Uyanıklığın tamamen bozulmasıdır.

Kaynak: MEB HAYAT BOYU ÖĞRENME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAYINLARI AÇIK ÖĞRETİM OKULLARI, Psikoloji 1 kitabı.