Behice Boran
Behice Boran 1 Mayıs 1910 ila 10 Ekim 1987 seneleri arasında yaşamış ola, Türkiye İşçi Partisi’nin genel başkanlığını da yapmış siyasetçi, akademisyen ve sosyologdur.
Behice Boran 1 Mayıs 1910 yılında Bursa’da dünyaya gelmiştir. Kazanlı bir Tatar Türk’ü aileye mensuptur. Babası bir tüccardır ve milliyetçi bir çizgiye sahiptir. İlköğretimini okula gitmeden özel hocalar ile tamamladıktan sonra, İstanbul Amerikan Kız Koleji’nden 1931 yılında mezun olmuştur. Aynı yıl Darülfünun Felsefe bölümüne girmiş; ancak buradan mezun olmadan ayrılarak 1933 yılında öğretmenlik yapmaya başlamıştır.
Kolej hocalarının desteğiyle Michigan Üniversitesinden burs alarak Amerika’ya doktora eğitimi için giden Behice Boran 1938 yılında ‘A Study of Occupational Mobility: An Analysis of Age Distiributions of Occupational Groupings in the United States, 1910-1930’ (Bir Mesleki Hareketlilik Çalışması: 1910-1930 (arasında) Birleşik Devletlerde, Meslek Gruplarının Yaş Dağılımının Bir Analizi) adlı çalışma ile doktor unvanını almıştır.
Behice Boran yurda döndükten sonra 1939 yılında yeni kurulan Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ne sosyoloji bölümüne öğretim üyesi olarak atanmıştır. Aynı zamanlarda daha sonra birlikte dergi çıkaracağı ve siyasi arenanın çalkantıları neticesi akademik bir krizi birlikte yaşayacağı Pertev Naili Boratav, Muzaffer Şerif Başoğlu ve Niyazi Berkes de DTCF’de göreve başlamışlardır.
Boran 1942 yılında Manisa’ya bağlı Tepecik köyü üzerine yaptığı bir alan çalışmasını doçentlik tezi olarak sunmuştur. Ders sunumunun ardından doçentlik unvanını almıştır. 36 yaşına girdiğinde çevirmen Nevzat Hatko ile evlenmiştir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında 1948 senesinde siyasi nedenlerle DTCF’nin üç hocası ile birlikte fakülteden ilişiği kesildi. 1951 yılında oğlu Dursun Hatko’yu dünyaya getirdi.
Akademiden uzaklaştırılması ile Boran artık siyasi arenada baş göstermeye başlamıştır. 1950’de Barışseverler Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer almıştır. Cemiyetin faaliyetleri nedeniyle tutuklanarak hapse girmiştir. 1962’de TİP’e katılmıştır. 1965’te TİP Urfa milletvekili olmuştur. 1980’ne kadar siyasi faaliyetleri nedeniyle dönem dönem tutuklanarak hapis hayatı yaşamıştır. 1980’de yurt dışına çıkmış, 1981’de yurda dön çağrısına uymadığı için vatandaşlıktan çıkarılmıştır. 1987 yılında Brüksel’de vefat etmiş ve cenaze töreni eski milletvekili olduğu için TBMM’nde yapılarak Zincirlikuyu mezarlığına defnedilmiştir.
İLGİLİ KONULAR:
Kaynak: TÜRK SOSYOLOGLARI, s. 90-97, T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2915 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1872
