Aristokrasi Nedir, Ne Demektir?
Ekonomik, toplumsal ve siyasal gücün soylular sınıfının elinde bulunduğu tarihsel yönetim biçimidir.
Aristokrasi ya da soylu erki, iktidarın imtiyazlı ve genellikle soya bağlı bir toplum sınıfının elinde bulunduğu siyasi hükûmet şeklidir.
Bu sözcük ayrıca “soylular sınıfı” anlamında da kullanılmaktadır. Aristokrasiyle ilgili ilk bilgilerle eski Yunan devlet felsefesinde karşılaşırız. Aristoteles’in yaptığı yönetim biçimleri tasnifine göre üç iyi yönetim biçiminden biridir.
Aristokrasi, iktidarın imtiyazlı ve genellikle soya bağlı bir toplum sınıfının elinde bulunduğu siyasi hükümet şeklidir. İlk Çağ sitelerinde, Eski Venedik Cumhuriyetinde bu yönetim şekli hakimdi. Feodal toplumlarda genel olarak aristokrasi örnekleridir. Kelime yapısı bakımından ele alındığında aristokrasi Eski Yunancada aristos, en iyi; krotos, kudret anlamına gelir. Yönetimin en seçkin kimselerin elinde bulunduğunu gösteren siyasal bir rejimdir. Siyasi teşkilatlanma tipi olarak aristokrasi demokrasinin hatta bazen monarşinin karşıtıdır. Çünkü birçok monarşilerde hükümdar ailesi asiller zümresinin nüfuzunu kırar ve hatta onu yok eder. Aristokrat tabakanın vasıfları doğuştan gelen imtiyaz ve dışarıdan girmeye engel olan bir şeref kanununun bulunmasıdır.
Aristokrasi siyasal bir kavram olarak sadece soylulardan oluşan bir zümrenin egemenliğine dayanan yönetim şeklinin adıdır. Aristokrasiler aslında zamanla güçlerini kaybeden monarşilerden doğmuştur. Kral ya da imparatorların yönetim zafiyeti yaşadığı monarşilerde asiller sınıfı bu zafiyetten faydalanarak iktidara ortak olmuşlardır. Monarşilerde olduğu gibi aristokrasilerde de kan bağı önemlidir. Asalet (soyluluk) babadan oğla veraset yoluyla intikal eder ve iktidar belli asalet kriterlerine göre kullanılır. Tarihsel akış içinde kültürel, toplumsal ve ekonomik nedenlerle asillerden olmayan halk tabakaları siyasi ve medeni haklar elde ettikçe aristokratik düşünceler de her geçen gün zayıflamıştır. Günümüz siyasal dünyasına daha ziyade demokratik fikirler hâkim olduğundan hiçbir devlette aristokratik bir yapı görülmez. Bu nedenle aristokrasi bugün siyasi bir mahiyet taşımaktan çok, asaleti (soyluluğu) ifade eden sosyal bir kavramdır.
