Türk düşünce tarihinde hukuk

Göktürk Devletinde yüksek devlet mahkemesine yargu denirdi. Yine kaynaklar araştırıldığında, Göktürklerde bir könilik (adliye) müessesesi olduğunu anlıyoruz.

Yarguların vazifeleri töreyi ve örfi hukuku uygulamak idi. Ünlü Göktürk devlet adamı Tonyukuk, mahkeme başkanlığı, yani yarganlık yapmıştı. Hükümdarlar da yarganlık yaparlardı. Kaynaklardan anlaşıldığına göre Türk ülkesinde geçerli cezai hükümler şunlardı:

Zina yapan evlilerin, adam öldürmenin, soygun yapanın, bağlı at çalanın cezası idamdı.

Genç kızları aldatanlar, ağır bir şekilde mal ile tazminat ödemek zorunda bırakılır, sonra o kızla mutlaka evlendirilirdi.

Adam yaralayanlar, yaranın derecesine göre mal mülk ödemek suretiyle suçlarını tazmin ederlerdi.

At ve koyun çalanlar on katından fazlasını ödemeye mahkûm edilirdi.

Diğer hafif suçlar on günü geçmemek üzere cezalandırılırdı.

Vatana ihanet edenler, ordudan kaçanlar ise ölüme mahkûm edilirdi.

Ceza işlemleri herkese hiçbir fark gözetmeksizin uygulanırdı.

Kaynak: T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 3998, AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 2781, ESKİŞEHİR, Şubat 2020. Yazarlar: Prof.Dr. Ahmet TAŞAĞIL, Prof.Dr. Erkan GÖKSU, Prof.Dr. İbrahim ŞİRİN, Doç.Dr. Serhat KÜÇÜK, Prof.Dr. Kemal YAKUT, Dr.Öğr.Üyesi Yaşar SUVEREN, Sayfa: 14-15