Termodinamik Nedir, Ne Demektir?
Fiziğin ısısal ve mekaniksel olaylar arasındaki ilişkileri inceleyen bölümü. Isının niteliğini, devimlerini ve başka erke biçimlerine dönüşümünü inceler. İki yasaya dayanır:
1. Erkenin korunumu yasası (ısıyla işin eşdeğerliliği) Eş deyişle iş tümüyle ısı durumuna geçer. 2. İkinci yasa, göreli olarak soğuk bir cisimden, göreli olarak sıcak bir cisme, bu cisimlerden herhangi birinde, bir değişiklik olmaksızın ısının geçemeyeceğini saptar.
Ne var ki bu yasa sınırlı bir yasadır ve az sayıdaki parçacıklardan meydana gelmiş olan dizgelerde geçerli değildir (geçerlidir N). Bu yasanın genelleştirilmesi, evrenin ısıl sona erişi ya da kısaca ısıl ölüm adı verilen yanlış varsayımlara yol açar. Bu yasayı tüm evrene uygulayan (eş deyişle genelleştiren) bilgisiz düşünürler akkor durumundaki gök cisimlerinin bir gün bütün ısılarını kozmik uzaya yayacaklarını ve bunun sonucu olarak da evrenin bir donmuş cisimler yığını olacağını (çünkü hep bildiğimiz gibi, belli sıcaklıktaki bir cisim daha soğuk bir ortama geçmekle soğur, sıcaklığını o yeni ortama salar) ileri sürerler ve bundan da dünyanın sonu dinsel efsanesinin doğruluğu sonucunu çıkarırlar.
Bu, tümüyle bilimdışı bir varsayımdır; çünkü, devimin, sadece niceliksel olarak değil, niteliksel olarak da yok edilemez olduğunu belirten erkenin korunumu yasasına ters düşer. Devim sonsuz ve ve sınırsız olarak biçimden biçime dönüşür (gökbilimin yeni bulguları, özdeğin deviminin hiçbir zaman kesilmediğini tanıtlamıştır). Devimin bir tek biçimde (eş deyişle sonsuzca donmuş cisim) bulunacağını savunmak, erkenin korunumu yasasını temelinden yadsımak demektir. Dahası, devimsiz özdek olamaz (eş deyişle, evren, başka bir biçime dönüşmeyen, sonsuzca donmuş bir kozmik cisimler yığını olamaz); eş deyişle, özdek, devimin bir durumdan başka bir duruma geçmediği bir durumda var olamaz. Kimi çıkarlara göre düzenlenmiş olan bu bilimdışı varsayım, ayrıca, Friedrich Engels tarafından da çürütülmüştür (Bk. Engels Dialectique de la Nature, Editions Sociales, Paris 1955, s. 44-6). Evrenin ısıl ölümü, devimin tüm biçimlerinin, başkaca hiçbir biçime dönüşmemek üzere ısı biçimine gireceğini varsaymak demektir ki tümüyle bilimdışıdır.