Psikolojinin Diğer Uygulamaları Alt Dalları
Daha önceki başlıklarda belirtilen alt dallar, ülkemizde kurumsallaşmış olan uzmanlık alanlarıdır. Bu alt dalların temel ve uygulamalı bilimler içindeki yerleri açıkça bellidir. Ülkemizde psikoloji içinde yeni gelişen, çoğu daha çok araştırma/inceleme alanı niteliğinde olan, lisansüstü eğitim-öğretim programları henüz bulunmayan dallar da vardır. Bunlardan bazılarına aşağıda değinilmektedir.
• Adli psikoloji: Bu alt dal bilgi ve tekniklerinin yasal alanda uygulanmasını içerir. Ülkemizde adli psikoloji değerlendirme, müdahale, danışmanlık ve iyileştirici psikolojik hizmetlerin sağlanması konularında hizmet sunmaktadır. Bu alt dalın uzmanları sorgulama yöntemleri, suç tespiti, suç ve suçlu psikolojisi, tanıklığın değerlendirilmesi, insan ilişkilerini içeren adli yöntemler, ıslah merkezlerinde tedavi, evlat edinme, çocuk suçlular, uyuşturucu kullanımı, gruplar arası çatışma ve benzeri konulardaki yasal düzenlemelerde danışmanlık yapar. Bu alt dalda psiko-yasal süreçler konusunda araştırmalar da yapılır.
• Çevresel psikoloji: Fiziksel çevrenin insan davranışına ve zihinsel süreçlerine etkisini inceler. Araştırma alanlarının başında stres yaratıcı ögelerin (gürültü, hava kirliliği, kalabalık, sıcak ve soğuk) ve çevre özelliklerinin (kat düzenleri, binaların büyüklüğü ve yerleşimi, doğaya yakınlık) etkileri gelir. Bu uzmanlık alanı çevre düzenlemelerinde (örneğin, ışıklandırma) ve teknik ortamların (örneğin fabrikalar) ergonomik açıdan düzenlenmesinde de rol oynar.
• Din psikolojisi: Dinsel yaşantı ve örgütlü dinsel davranışları bilimsel olarak inceler. Din psikolojisi mistik yaşantı gibi öznel deneyim türlerini de bilimsel yöntemlerle inceler, betimler ve analiz eder. Dinî inancın insanların bilişsel süreçleri ve davranışlarıyla ilişkilerini bilimsel olarak araştırır.
• Sağlık psikolojisi: Hastalıkları önleme, sağlığı koruma, tedavi öncesi ve sonrası psikolojik durum gibi konuları inceler.
• Spor psikolojisi: Spor ortamlarındaki davranışlarla ilgilenir. Spor psikolojisinin çalışma alanlarının başında, sporcuların bilişsel özelliklerinin, yaptıkları spor dalına uygun olarak geliştirilmesi yer alır. Spor psikolojisinin diğer konuları arasında spor, toplum ve kültür etkileşimi bulunmaktadır.
• Trafik psikolojisi: Sürücülerin araç sürme eylemi sırasındaki algı, dikkat ve biliş süreçleri, sürücü kişiliği, risk alma davranışı, tutumları ve duyguları trafik psikolojisinin çalışma alanlarındandır. Bu alt dal yaya ve sürücülerin trafikteki davranışlarının altında yatan psikolojik süreçleri inceler. Başlıca amacı trafik kazalarını ve bu kazaların sonucu olan yaralanma ve ölümleri azaltabilmektir.