İkili Gerçeklik Öğretisi Nedir?

Buda’nın öğretilerini içeren Dharmalar’da, Buda “İkili Gerçekliği” desteklemiştir.

Birincisi, “Gizli Gerçek”, diğeri ise “En üst Duyunun Gerçekliği”dir. Bu ikisi arasındaki fark da pek fazla hissedilmez. Zaten Buda’nın öğretilerinde derin bir gerçeklik de fark edilemez. Bu gerçekler, kelimelerle ifade edilemez ya da duyularla gösterilemez. Gerçekliğe duyularla varılsaydı, Nirvana’ya ulaşılamazdı.

Yukarıdaki bölüm Nagarjuna’nın iki gerçeklik arasındaki farkı anlatan bir ifadesidir. Daha sonralarda bu görüş Madhyamaka’da (Orta Yol) sürdürülmüştür ve bugün Budist okulları bu anlayışı kabul etmektedir. İlk Budist araştırmasında bu “İki Gerçeklik” modeli “samutti sacca ve paramattha sacca” arasında incelenmiş ve ikisi arasında bir gerçeklik derecelendirmesi yapılmıştır. Nagarjuna, bu model üzerinde durmuş ve sadece Sanskritçe ifadelerin kullanımını değiştirmiştir. Bunları “Samutti Satya” (gerçek farkındalık) ve “Paramartha Satya” (yüce gerçek) olarak nitelendirmiştir. Kişi en üst gerçekliği söyleyemez, sezgisel görüşe doğrudan ulaşmak için bunu sadece geleneksel gerçeklik aracılığıyla açıklayabilir. Bu temel davranış modeli, Zen anlayışında şöyle resmedilmiştir:

“Parmak ayı gösterir, fakat gösterilen ay değildir.”