Olasıcılık (Probabilizm, İhtimalcilik) Nedir?

Bilginin ancak olasılık değeri olduğunu, kesin doğrunun bilinemeyeceğini, bilginin yalnız olasılığa erişebileceğini ileri süren teoriye dayanan kuşkucu öğreti, probabilizmdir. Dogmatizm ile septisizm arasında bir doktrin olan bu felsefeye göre; insan zihni mutlak bir kesinliğe ulaşamaz; fakat bazı muhtemel fikirlere ulaşmaya kabiliyetlidir. Bu şekliyle İlk Çağ akademi şüphecilerinden Karneades ve Arcesilos tarafından temsil edilmiştir.

Bu doktrin Cournot tarafından daha rasyonalist (akılcı) bir şekilde ifade edilmiştir. Buna göre, felsefe problemlerinin çözümünde, fizik, astronomi ve tarihte olduğu gibi, en yüksek ihtimali yerlere ulaşmak ve onlarla yetinmek lAzımdır. Günümüzde istatistik kanunu kavramı ilimlerde böyle bir ihtimalciliğin içine girmiştir. Ahlakta bir fiilin yasak edilmemesinin, muhtemel bir takım ve bir seri zanlara ve olaylara yol açacağını ileri sürer. İzafiyerçiliği tashih eden bu görüş hakikatın varlığını inkâr etmemekle aklın kesin bir bilgiye, eşyanın özüne ulaşamayacağını, ancak çok muhtemel fikirlerde hakikata yaklaşabileceğini, bu sebeple bu hakikata yakın zanlarla hareket ederek şüphe ve tereddütten kurtulması gerektiğini söylemekle, septisizme (şüpheciliğe) nazaran daha müspet, dogmatizme nazaran daha menfîdir.