Herophilos Kimdir?

Herophilos, M.Ö. 335 – 280 yılları arasında yaşamış olan Yunan hekimdir. Günümüzde Türkiye sınırları içerisinde, İstanbul ilimizin Kadıköy bölgesinde dünyaya gelmiştir.

Hayatının büyük kısmını İskenderiye’de geçiren Herophilos, insanlık tarihinin ilk anatomisti olarak kabul edilir. İnsan kadavraları üzerinde çalışmalar yürüten ilk bilim insanıdır. İlk kez insan vücudunun iç organlarını inceleyerek, bilimsel anatominin kurucusu olmuştur.

Yapıtlarından hiçbirisi günümüze kadar ulaşamayan Herophilos, Kos Adası’nda (bugün İstanköy) Praksagoras’ın öğrencisi olarak eğitim hayatına başladı. Daha sonra, o çağın en büyük tıp merkezi olan İskenderiye’de tanı ve tedavideki ustalığıyla hekimlik ününü yayarken, özellikle İskenderiye Tıp Okulu’ndaki dersleri ve deneysel araştırmalarıyla da anatominin bilimsel temellerini attı.

İskenderiye Okulu’nun olanak sağladığı insan kadavraları üzerindeki çalışmaların öncülerinden olan Herophilos, açımlamaları ve gözlemleriyle yeni bir yaklaşım getirdiği anatomiye değerli bilgiler kazandırdı. Beyinle beyinciğin ayrımını yaptı, beyni saran üç katlı zarı, sert zarın içindeki kanalları ve bu kanalların birleştiği bölgeyi (Herophilos toplağı) inceledi. Zihinsel yetilerin merkezi olarak gördüğü beyinle ilişkide olduğunu düşündüğü sinirleri işlevlerine göre ayırarak, ilk kez hareket (motor) ve duyu sinirleri ayrımına varanlardan biridir.

Başta Erasistratos olmak üzere kendisinden sonraki pek çok tıp bilginini etkileyen ve günümüzde de kullanılan birçok terimin yaratıcısı olan Herophilos, anatominin olduğu kadar fizyolojinin de gözleme dayalı bir bilim dalı olarak gelişmesine öncülük etmiştir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı