Pozitif Ayrımcılık Nedir, Ne Demektir?

Pozitif ayrımcılık, temel imkânları önceden sınırlanmış topluluklardaki insanların etkin olarak işe alınması anlamına gelir. Diğer bir deyişle, pozitif ayrımcılık, bilerek ve isteyerek işe başvuranlara eşit bir şekilde davranmamak, eş deyişle kendilerine sıklıkla ayrımcılık uygulanan toplulukların insanlarından yana taraf olmaktır.

İnsanlara bu minvalde eşitsizce davranmanın amacı, toplumun daha eşit bir toplum olma sürecini hızlandırmaktır; bu da yalnızca belirli mesleklerdeki dengesizliklerin giderilmesiyle fakat aynı zamanda geleneksel anlamda daha az imtiyaza sahip grupların gençler tarafından örnek alınacak rol modeli olmaları sağlanarak mümkün olabilir.

Buna göre örneğin İngiltere’de, lisansını tamamlamış birçok kadının var olduğu olgusuna rağmen, üniversitelerde erkek akademisyen sayısı kadınlarınkinden fazladır. Pozitif ayrımcılığı savunan birisi bu durumun kendiliğinden değişmesini beklemek yerine, olumlu ve etkin bir biçimde hareket ederek, üniversite öğretim üyeliği için kadın adayların lehine ayrımcılık yapmamız gerektiğini savunur. Bu, aynı pozisyona başvuran ve de neredeyse eşit kabiliyete sahip bir erkek ile bir kadın aday arasından, kadın adayı seçmemiz gerektiği anlamına gelir. Fakat, pozitif ayrımcılığın savunucularının birçoğu daha da ileri giderek, kadın adayın erkek adaya göre işin gereklerini yerine getirmek konusunda daha yetersiz olması durumunda dahi, kadın adayı erkek olana yeğlememiz gerektiğini söyler.

Pozitif ayrımcılık, geleneksel olarak ayrımcılığa uğramış topluluğun üyelerinin yüzdesi, bu grubun nüfus içindeki yüzdelerine az çok karşılık gelinceye kadar sürdürülecek geçici bir yöntemdir. Bu, bazı ülkelerde yasadışıyken, diğerlerinde yasanın gerektirdiğidir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 3. Sınıf “Çağdaş Felsefe Tarihi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı; “Felsefeye Giriş” Nigel Warburton