Pierre-Joseph Proudhon
Pierre-Joseph Proudhon, Fransız ekonomist ve filozoftur. Proudhon Kendini “anarşist” olarak adlandıran ilk kişidir ve ilk “anarşist düşünür” olarak nitelendirilir.
1809 Fransa doğumlu Pierre Joseph Proudhon yoksul bir ailenin oğludur ve yaşamı boyunca geçim sıkıntısı çekmiş, doymak bilmez bir öğrenme isteği içinde yaşamıştır.
Pierre-Joseph Proudhon‘un anarşizm kuramcılarının arasında ayrı bir yeri vardır. Başkaldırma onu hiçbir zaman nihilizme itmemiştir. Tersine, halkın eski törelerini, çağdaş toplumun bozmaya çalıştığı değerlerini savunmak için başkaldırır. Böylece öğretisinin hem devrimci, hem de gelenekçi olan iki özelliği anlaşılmış olur.
Hegel gibi Proudhon da iki akımın doğmasına yol açmıştır: Sağcı Proudhonculuk; Solcu Proudhonculuk. Kendisine inananlar arasında tanrıtanımazlar olduğu gibi, hıristiyanlar da vardır; faşistler olduğu gibi sendikacılar da vardır. Hepsi de Proudhon’u kendilerine göre yorumlamaktadır. Ama onun en belirgin özelliği Fransız halkının kahramanı olmasıdır.
Proudhon, 1840’ta kendisine büyük bir okur kitlesi kazandıran “Mülkiyet Nedir?” adlı kitabı yazmış ve bu sorusunun yanıtını şöyle vermiştir:
“Mülkiyet hırsızlıktır!”
1844’te Paris’te Alman göçmenleriyle ilişki kuran Proudhon, Karl Marx’la da tanışmış, 1846’da “Sefaletin Felsefesi”ni yayınlamıştır. Bilindiği gibi Karl Marx da bu kitaba karşı alaylı bir tonda “Felsefenin Sefaleti” adlı eleştirisini yazacaktır.
1846’da Pierre-Joseph Proudhon yeniden Paris’e yerleşmiştir. 1848 Devrimi’nde orada kaldı ve devrimin temel düşüncelerinin kendi düşünceleriyle uyuşmadığını kavramıştır. 4 Temmuz 1848’de milletvekili seçilmiştir. Millet Meclisi’nde verdiği bir söylevde halktan “burjuvazinin kurbanı” diye söz edince şimşekleri üstüne çekmiştir.
Başkan’a yönelttiği saldırıdan ötürü de 1849’da üç yıl hapis ve 3 bin Frank para cezasına çarptırılmıştır. Cezaevinde yattığı sırada “Bir Devrimcinin İtirafları” adlı yapıtını yazmıştır.
1858’de “Devrimde ve Kilisede Adalet” adlı yapıtında kiliseye çattığı için gene üç yıllık hapis cezasına çarptırılan Pierre-Joseph Proudhon‘un bu yapıtı “dine ve ahlaka hakaret” sayılmıştır.
Proudhon Belçika’ya sığınmıştır. Genel Aftan sonra Paris’e dönmüş; 1864’te ölmüştür.
İlgili konular:
