Montesquieu’nün Hayatı ve Eserleri
Fransız düşünür ve siyaset kuramcısı. Yönetim biçimlerini sınıflandırması ve güçler ayrılığı kuramıyla siyaset biliminin ve çağdaş anayasa hukukunun öncülerindendir.
Charles Louis De Secondat, Baron de La Brede et de Montesquieu 18 Ocak 1689’da Bordeaux yakınlarında La Brede şatosunda doğdu, 10 Şubat 1755’te Paris’te öldü. Babası Jacques de Secondat, 16.yy boyunca Fransa Krallığı’na hizmet etmiş ve çeşitli soyluluk unvanları almış bir asker ailesindendi. Yedi yaşındayken annesinin ölümü üzerine, ailenin en büyük çocuğu olarak, miras yoluyla La Brede baronu unvanını alan Charles Louis, 1700’de Paris yakınlarındaki Juilly’de bir koleje gönderildi. 1705’te bu okulu bitirerek Bordeaux Üniversitesi’nde hukuk öğrenimine başladı. 1708’de avukat oldu ve mesleğinde deneyim kazanmak için Paris’e gitti. 1713’te babasının ölümü üzerine Bordeaux’ya döndü, ertesi yıl da Bordeaux Parlamentosu’na üye oldu. O dönemde Fransa’da parlamento üyeleri ya kral tarafından seçiliyor ya da üyelik babadan oğula geçiyordu. Parlamentonun başlıca görevi yargılama, kralın emirnamelerini ilan etme ve zaman zaman krala uyarıda bulunmaktı. 1715’te kendisine yüklü bir çeyiz getiren Jeanne de Lartigue ile evlenen, ertesi yıl, Montesquieu baronu olan amcasının ölümüyle onun tüm servetini, baronluk unvanını ve Bordeaux Parlamentosu’ndaki başkanlık görevini devralan Montesquieu, aynı yıl Bordeaux Akademisi’ne girdi. Bir yandan parlamentodaki görevini sürdürürken, bir yandan da bilimsel çalışmalarına ağırlık verdi ve 1717-1720 arasında akademiye birçok bilimsel inceleme sundu.
Fransız aydınlanmasının önde gelen temsilcilerinden biri de 1689-1755 yılları arasında yaşayan Montesquieu’dur (Charle-Louis de Secondat, baron de la Brede et de Montesquieu). Siyaset ve hukuk felsefecisi ve toplumsal konularda etkili bir eleştirmen kimliği ile belirginleşmiştir. Fransa’nın güney batısındaki Brede fiatosunda doğdu. Babası aristokrat sınıfından bir subaydı. Katolik Juilly kolejinde okuduktan sonra Bordo Parlementosunda görev aldı. Bu arada İngiltere’de Büyük Devrimin (1688-1689) ardından parlementer monarşiye geçilmesiyle birlikte oluşan göreli özgürlük ortamını yakından izleyerek hayranlık duydu. Fransa’da XIV. Louis, uzun bir saltanattan sonra 1715’te ölmüş, yerine XV. Louis geçmişti. Yönetim anlayışında hiçbir reform olmaması kendisini rahatsız etmiş, İngiltere’deki reformcu anlayıştan etkilenerek Fransa’nın devlet düzenine karşı eleştirel yazılar yazmıştır. Söz konusu etkiler altında kaleme aldığı ilk yapıtı, 1721 tarihli İran Mektupları’dır. Fransa’daki politik koşullar, toplum yapısındaki ve kilise düzenindeki ussallık dışı ögeler eleştirilmektedir. 1734’te Romalıların Görkem ve Yozluklarının Nedenleri Üzerine İrdelemeler, 1748’de ise başyapıtı olan Yasaların Ruhu (De l’esprit des lois) yayımlandı. Yapıt hızlı bir etki yarattı. Fransa’da hem rejim yandaşları, hem de karşıtları tarafından düşmanca karşılandı. Katolik kilisesi yapıtı mahkûm etti ve 1751’de yasaklı yapıtlar listesine aldı. Buna karşılık Avrupa’nın geri kalanında ve İngiltere’de övgüyle karşılandı.
YAPITLAR (başlıca): Dissertation sur la politique des Romains, 1716, (“Romalılar’ın Siyaseti Üstüne İnceleme”); Les dettes de l’etat, 1718, (“Devlet Borçları”); Observations sur l’histoire naturelle, 1721, (“Doğa Tarihi Üzerine Gözlemler”); Lettres persanes, 1721, (İran Mektupları, 1963); De la monarchie üniverselle en Europe, 1734, (“Avrupa’daki Evrensel Monarşi Üzerine”); Consi-derations sur les causes de la grandeur des Romains et de leur decadence, 1734, (Romalılar’ın Azamet ve İnhitatları Hakkında Mülahazat, 2 cilt, 1919-1921); De l’esprit des lois, 1748, (Kanunların Ruhu Üzerine, 1963); Defense de l’esprit des lois, 1750, (“Kanunların Ruhunun Savunması”).
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı
