Felsefe hakkında her şey…

Hipokrat

24.01.2024
114
Hipokrat

Hipokrat‘ın MÖ 450 ila MÖ 380 yılları arasında yaşadığı söylenmektedir. Bir hekim olan Hipokrat özellikle Corpus Hippocraticum adlı eserlerle biyomedikal metodolojiye zengin bilgiler sunmakta ve mesleki etiğin ilk açıklayıcı kurallarını ortaya koymaktadır.

Çağdaşı olan Platon Phaidros adlı diyaloğunda Hipokrat’a atıfta bulunsa da genellikle Corpus Hippocraticum‘daki yazıların çoğunun aslında bir dizi farklı yazarın eseri olduğuna inanılmaktadır. Zaman, yer ve genel yaklaşımın bir gereği olarak hiçbirisi diğerinden ayırt edilmeksizin bu yazıların tümünün yazarlarına ‘Hipokrat’ adı verilmiştir. Böylelikle Hipokrat ve onunla ilişkili diğer isimler çağdaş araştırmacılara bir dizi farklı bakış açısı da sunmaktadır.

Biyomedikal metodoloji açısından bakıldığında, bu yazılar Batı dünyasında bugüne kadar yapılmış en ayrıntılı biyomedikal gözlemleri içermektedir. Ayrıca, teşhis ve tedavi için teorik bir çerçeve oluşturmak üzere bir araya getirilebilecek nedensel varsayımlar da içerirler. Etik açıdan bakıldığında, meslek etiği kuralları o kadar iyi yapılandırılmıştır ki bu kurallar günümüzde diğer meslekler için bile bir model oluşturmaya devam etmektedir.

Biyomedikal metodoloji

Hipokrat imine atfedilen metinleri ayrıştırmanın bir yolu bu metinlerin coğrafi kökenlerini belirlemektir: Kos ve Knidos. Bu sınıflandırma tartışmalı olsa da Hipokrat yazınındaki bazı net ayrımları işaretlemek için yararlıdır.

Kos yazarları, çoğunlukla birinin neden hasta olduğunu açıklayacak genel biyomedikal “yasalar” dizgesi oluşturmaya çalışmışlardır. Herhangi bir hekim bu “yasalara” atıfta bulunabilir ve böylece hastalık için bir etiyolojiye ve buna bağlı olarak bir tedavi stratejisi ortaya koyabilir.

Dört humor

Kos yazarlarının tarihsel olarak en öne çıkan teorik şeması, vücudun dört temel humoru doktriniydi: kan, balgam, siyah safra ve sarı safra.

Sağlık, dört humorun dengesi olarak tanımlanıyordu. Hastalık ise bu hümorların dengesizliği olarak kabul ediliyordu. Dengesizlik ortaya çıktığında, hekim vücudu tekrar dengeye getirmek için bir ayarlama yaparak müdahale edebilirdi. Örneğin, kişi çok fazla balgamla doluysa o zaman balgamın önlenmesi gerekirdi. Narenciyenin buna karşı etkili bir madde olduğu düşünülüyordu. Dolayısıyla, kişi kendini uyuşuk hissediyorsa, narenciye alımını artırmak dengeyi yeniden sağlayacaktır. Aslında bu tedavi genel olarak etkili olmuştur. Modern insanlar tedaviyi farklı bir şekilde tanımlayarak etkiyi C vitamini, fosfor ve doğal şekere atfedebilir. Bu örnek Hipokrat hekimlerinin bu bağlamdaki donanımlarını göstermektedir: Bitkisel beslenme uzmanı ile kişisel antrenörün modern rollerinin bir karışımı gibi bir şey.

Bununla birlikte, dört humor teorisi tarafından belirlenen tedaviler, bu teorinin on dokuzuncu yüzyıla kadar uzanmasına yetecek kadar işe yarıyor gibi görünmektedir.

Etik teori

Hipokrat‘ın ve diğer ilgili yazarların zamanında kendilerini hekim olarak tanıtmak isteyen pek çok kişi vardı. Bu kişiler bir çıraklık eğitiminden geçmemişlerdi ve dolayısıyla uzmanlık bilgileri yoktu. Bu nedenle, bu dolandırıcılar müşterileri dolandırmaya devam ediyorlardı.

Bu durum, tıp eğitimine geleneksel yollardan girenler için bir sorun yarattı. Bu daha dikkatli uygulayıcılar kendilerini şarlatanlardan ayırmak zorundaydı. Çoğu mesleğin bu tür sorunlarla ve uygulama sırasında ortaya çıkan yasal sorunlarla başa çıkmaya çalışmasının yolu, davranış kuralları ve akreditasyon yapıları oluşturmaktır. Biyomedikal gelenekte bunların en ünlüsü Hipokrat Yemini‘dir.

Yazan: Sosyolog Ömer Yıldırım

İlgili konular:

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...