Felsefe hakkında her şey…

Lao Zi (Lao Tzu) Kimdir?

08.11.2019
9.870

Lao Zi (Lao Tzu), (okunuşu Laotsı). Kimi kaynaklarda adı Lao Tsu, Lao Tse, Laotze veya Laozi olarak da geçer. Lao Çince ‘yaşlı’, Zi da ‘hoca’, ‘bilge’ demektir. Tao Te Ching kitabının yazarı bilge Laozidir.Taoizmin kurucusu kabul edilen, önemli bir Çin filozofudur.

Laozi Çin efsanelerine göre milattan önce 6. yüzyılda Ch Devletinin Ku ilinde (K Xiàn), yani günümüzdeki Henan eyaletinin Lùyì kasabasında doğmuştur. Akademisyenler ise, Çin’in Yüz Düşünce Okulu ve Savaşan Beylikler Dönemi olan MÖ 4. yüzyılda yaşamış olabileceğini söylerler. Hakkında pek çok efsane vardır. Bir rivayete göre Zhou Hanedanlığının imparatorluk kütüphanesinde arşivciydi; 80 yaşına geldiğinde insanların doğal güzelliklerin ve iyiliğin yolundan gitmemesinden yorulmuş ve üzülmüş olarak Çin’i terk etti. Hangu sınır kapısından geçerken muhafız Yin Xi, Laozi’dan gitmeden önce öğretilerini kaleme almasını istedi ve o da Tao Te Ching kitabını yazdı. Bazılarına göre ise Laozi Çin’in efsanevi sarı imparatoru Huang-di’ydi. Başka bir görüşe göre ise Tao Te Ching hepsi de Laozi takma ismini kullanan farklı yazarın kaleme aldığı metinlerden oluşur.

Çin’in ünlü tarihçilerinden Sima Qian MÖ 100 yılında yazdığı Shiji (şı-ci) adlı eserinde Laozi’nın biyografisini şu şekilde yazmıştır: ‘‘Lao-Tzu Chou devletinin Ku mıntıkasında Li-hsiangg’da Chü-jen köyünde doğmuştur. Kendi adı Erh, aile adı Li, müstear adı Tan’dır. Chou sülalesi imparatorluğunun tarihçisi ve kütüphane muhafızıdır.” Buna göre onun asıl adı Li Tan (Lao-Tan)’dır. Lao-Tzu, ona verilmiş bir lakaptır; ‘‘İhtiyar Bilge’’ anlamına gelir. Çin sözlü geleneğinde MÖ 604 diye bilinen doğum yılı, Shiji’de kayıtlı değildir. Bu, tarihin daha sonraları belirlendiğini göstermektedir. Bununla beraber bu belge onun yaşadığını gösteren en iyi kanıt olarak kabul edilmektedir.

Mitolojiye göre, Laozi’nin annesi nurdan gebe kalmış, 80 yıl sonra ak saçlı, ak sakallı bir çocuk doğurmuş. İşte Laozi, yani ihtiyar çocuk lakabı buradan gelmektedir. Bu efsane daha ileriye götürülerek doğum tarihi MÖ 1321 yılına kadar çıkarılmış ve kutsal bir kişi olarak gösterilmiştir. O zaman Lao-chun adını almıştır. Bazı araştırmacılara göre, bu gibi uydurma hikâyelerin çoğu Budizm’den sonra Budist hikâyelerine rağbet için yazılmıştır.

MÖ 6. yüzyılda Çin’de insanı, düzen, barış ve aydınlanmaya götüren yolla ilgili olarak daha farklı bir vizyon geliştiren Lao-Tzu, Konfüçyüs’ten çok farklı olarak doğaya büyük bir önem verdi. Konfüçyüs uygar, akıllı ve iyi yetişmiş bir insanın hayatında pek yer tutmaması gereken birtakım duyguların hiçbir şekilde doğal olmadığını öne sürmüştü. Doğaya büyük bir inanç besleyen Lao-Tzu ise eğitimden geçmemiş, yeterince terbiye almamış insanların duygularına büyük bir önem izafe etti. Konfüçyüs için iyi bir hayata giden yol toplum içinde ahenkli ilişkiler geliştirmekten; atalar tarafından geliştirilen âdet ve geleneklere uymaktan geçiyordu. Oysa Lao-Tzu için yol çok daha gizemli bir yoldu. O, dile getirilemez, bir elkitabı veya felsefe yoluyla açıklanamazdı. Fakat buna rağmen kişi bu yolu bulabilir, hayatını ona göre düzenleyebilirdi.

Konfüçyüs ve Lao-Tzu Çin felsefesini, işte böyle belirleyip ahenge hem bireyin ve hem de toplumun ideal hali olarak güçlü bir biçimde vurgu yaptı. Her ikisi de insan yaşamıyla ilgili kuşatıcı bir görüş üzerinde dururken, sağlam bir kişisel karakteri hayatın en yüksek amacı haline getirdi. Bununla birlikte kişisel olan, bu filozoflara göre, tecrit edilmiş varlığın bireysel terimleriyle tanımlanamazdı. Nitekim Konfüçyüsçünün kişiyi ve kişisel olanı toplumsal terimlerle ifade ettiği yerde, Taoist kişiyi belirleyen şeyin doğayla uyum içinde olmak olduğunu öne sürdü.

Bakınız:

– Taoculuk nedir?
– Tao’da yol ve yolun gücü

Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 3. Sınıf “Çağdaş Felsefe Tarihi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM)

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...