Elis-Eretria Okulu

Elis-Eretria Okulu, Sokratesçi bir felsefe okuludur. Elis-Eretria Okulu, Sokrates’in en sevdiği öğrencilerinden birisi olduğu söylenen ve Platon’un da bir diyaloğuna adını verdiği Elisli Phaidon tarafından kurulan Sokratesçi felsefe okullarından birisidir. Antik Çağ’da Elis kentinde kurulan okul daha sonra Phaidon’un öğrencisi Menedemos tarafından Eretria’ya taşınmıştır.

Elis-Eretria Okulu’nun kuruluş amaçlarından birisi, Sokrates’in soylu hayatını ve bu hayattan alınacak dersleri ve insan hayatında felsefenin yerini vurgulamaktır (Sarı, 2016, s. 127).

Okulun kurucusu olan Phaidon, sefil bir köle hayatından sonra Sokrates tarafından satın alınarak özgürlüğünü elde etmiş birisidir. Onun diyaloglarından kalan yetersiz fragmanlar felsefeyi psikolojik rahatsızlıklara karşı bir ilaç ve hakiki özgürlük için de bir kılavuz olarak gördüğüne işaret etmektedir (Zeller, 2008, s. 178).

Bu okul da Megara Okulu’nunkine benzer bir erdem öğretisi geliştirmiştir. Sokrates’in izinden giden tüm okullar gibi ahlak felsefesini ana konu olarak belirlemiştir.

Elis-Eretria Okulu kendi döneminde felsefi zeminini genişletememiş ve bir ekol olarak öne çıkmayı başaramamıştır. Okul, Megara Okulu ile benzer bir erdem öğretisi geliştirdiği ve savunduğu için de çoğu zaman Megara Okulu ile birlikte anılmış ve bazı kaynaklarda aynı okul olarak görülmüştür.

Elisli Phaidon’un kurduğu bu okul, Megara Okulu’nun diyalektik yöntemleriyle beslenmiştir. Menedemos ise Phaidon’dan önce Megara Okulu’nun üyelerinden olan Stilpon’un öğrencisi olmuş ve daha çok ahlak konusuyla ilgilenip erdem ile bilginin bir olduğu görüşünü savunmuştur. Bu okul ve üyeleri hakkında ikinci el kaynaklardan edinilen kırık dökük bilgiler dışında elimizde temel bir kaynak ne yazık ki bulunmamaktadır. Bu sebeple Elis-Eretria Okulu, bizim makalemizde de bulunabilecek bütün içerikleriyle birlikte derlenerek aktarılmıştır.

Özetle, hakkında düşünce tarihçilerinin çok fazla bilgiye sahip olamadıkları bu okul, Sokrates’in takipçisi olarak nitelenebilecek ve pek fazla etki doğurduğunu söyleyemeyeceğimiz felsefe okullarından birisi olarak kabul görmektedir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım